روف گاردن در بازسازی ساختمان
بازسازی ساختمان های قدیمی طرفداران زیادی در دهه اخیر پیدا کرده است. به خصوص بالا رفتن قیمت مصالح باعث شده، تا بسیاری از سازندگان به جای ساخت بنای جدید، ساختمان های قدیمی را بازسازی کنند. در طی این بازسازی، بنا بر اساس استانداردهای روز اصلاح می شود. این تغییرات بیشتر محدود به تاسیسات و دکوراسیون داخلی است. اما در بازسازی های جدید ساخت فضای سبز نیز مورد توجه قرار گرفته است. و از انواع دیوار سبز و روف گاردن در بازسازی ساختمان استفاده می شود.
از آنجا که بازسازی ساختمان و ساخت روف گاردن موضوعاتی جدید هستند؛ مطالب کمی در خصوص طراحی روف گاردن در بازسازی ساختمان و اثر آن بر ارزش افزوده بنا وجود دارد. حتی نکات مهم برای طراحی روف گاردن در فرآیند بازسازی نیز تا حدی مبهم هستند. در این متن اهمیت طراحی روف گاردن در بازسازی و نکات مهم برای طراحی آن مورد بحث قرار گرفته است.
اهمیت بازسازی ساختمان
بازسازی ساختمان بخش مهمی از ساخت و سازهای جدید را تشکیل می دهد. سازه محکم ساختمان های بتنی آنها را تا سالها از نظر ساختار حفظ می کند. اما بخش های مصرفی مانند تاسیسات و نازک کاری بعد از چند دهه به شدت آسیب می بینند. علاوه بر آن خیلی از خانه های قدیمی به دلیل طراحی خاص و فضای مناسب تخریب نمی شوند. این ساختمان ها از طریق بازطراحی، دوباره برای کاربری اصلاح می گردند.
در این فرآیند علاوه بر بهبود طراحی ساختمان بر اساس الگوی معماری روز، تاسیسات و دکوراسیون نیز تغییر می کند. با توجه به نیاز فضای داخلی بزرگ یا کوچک می گردد. و ممکن است بخش های جدیدی نیز به بنا اضافه شود. تمامی تاسیسات تعویض شده و عملیات نازک کاری و ساخت دکوراسیون دوباره انجام می شود. بازسازی ساختمان هزینه ی ساخت و ساز را کاهش می دهد. زباله ساختمانی کمتری تولید می کند. ضمن آنکه باعث استفاده بهینه از زمین های مسکونی می شود. که در مجموع از نظر اقتصادی و زیست محیطی ارزش زیادی دارد. و بخش مهمی از برنامه شهرسازی جدید را شامل می شود.
اهمیت روف گاردن در بازسازی ساختمان چیست؟
یکی از مهمترین استراتژی ها در بازسازی ساختمان استفاده از الگوهای روز معماری است. در باز طراحی ساختمان، جدیدترین کاربریهای فضای مسکونی مد نظر قرار می گیرند. به طور مثال آشپزخانه مدرن، مستر روم، سونا، جکوزی و استخر در طرح قرار داده می شود. فضای سبز از مهمترین بخش های ساختمانهای جدید است. بعد از شیوع کرونا ساخت فضای سبز خانگی طرفداران بسیاری پیدا کرد. این فضای سبز خانگی می تواند شامل انواع دیوار سبز، تراس گاردن و روف گاردن باشد.
در بین انواع فضای سبز خانگی روف گاردن به دلیل وسعت بیشتر، تنوع طراحی و اثرات زیست محیطی اهمیت بیشتری دارد. از آنجا که در بازسازی ساختمان بنا به طور کامل تصحیح می شود؛ شرایط مناسبی برای ایجاد زیرساخت روف گاردن وجود دارد. اگر ساخت روف گاردن بخشی از برنامه بازسازی ساختمان ها قرار بگیرد؛ سازه های شهری با گذشت زمان در جهت احیای طبیعت بازسازی می شوند. و حرکت موثری برای بهبود وضعیت شهرها صورت می گیرد. به طور مثال در بخش هایی از شهر نیویورک، ساخت روف گاردن را به عنوان بخشی از شرایط بازسازی ساختمان ها قرار داده اند. که بام های بزرگ و یا مجاور با همدیگر تجمیع می گردند؛ و به صورت روف گاردن برای فعالیت های محله بازسازی می شوند. بنابراین ساخت روف گاردن یکی از مهمترین گرایش ها در بازسازی ساختمان است. ضمن آنکه باعث بالا رفتن ارزش افزوده ملک نیز خواهد شد.
برای آشنایی بیشتر با نکات ساخت روف گاردن می توانید مقاله “نکات پایه در ساخت روف گاردن” را مطالعه نمایید.
ایجاد کاربری های مورد نیاز
ساخت روف گاردن شرابط مناسبی را برای ایجاد کاربرهای جدید ایجاد می کند. از آنجا که روف گاردن فضایی بدون کاربری است. می توان آن را برای ایجاد کاربریهای جدید در فرآیند بازسازی به کار برد. روف گاردن می تواند فضایی برای پرورش سبزیجات، استخر، فضای ورزشی و یا باغی خصوصی باشد. تمام بخش های اصلی ساختمان دارای کاربری مشخصی هستند. که در فرآیند بازسازی بهبود پیدا می کنند. به این ترتیب فضای مورد نیاز برای کاربریهای فضای باز می تواند به بام ساختمان انتقال پیدا کند.
کاربرد اصول پایداری و کاهش مصرف انرژی
یکی از مهمترین هدف ها در بازسازی ساختمانهای جدید، طراحی آن به صورت ساختمان هوشمند است. در ساختمان های سبز و ساختمان های هوشمند، میزان مصرف انرژی و هدر رفت آن به حداقل می رسد. به همین دلیل از سیستم های کنترل مرکزی، متریال های بازیافتی و جدیدترین تکنولوژی های ساختمان سازی استفاده می شود. مثالا میزان نورگیری ساختمان به حداکثر می رسد. در صورت امکان از پنل های خورشیدی و مخازن ذخیره آب باران استفاده می شود. ضمن آنکه پنجره های دوجداره و دیوارهای عایق برای بازسازی به کار برده می شود.
یکی از مهمترین روش های عایق سازی ساختمان استفاده از انواع بام سبز و روف گاردن است. به همین دلیل طراحی روف گاردن حتما در بازسازی ساختمان قرار می گیرد. ضمن آنکه روف گاردن به جمع آوری آب باران، کاهش آلودگی صوتی و افزایش عمر بام نیز کمک خواهد کرد.
افزایش سطح سبز و بهبود کیفیت محیط زیست
نکته مهم دیگر در ساخت روف گاردن افزایش سطح سبز شهری است. تصور کنید که بام های موجود در شهر به مرور در طی دو دهه تبدیل به بام های سبز شوند. در فرآیند بازسازی ساختمان بر اساس اصول پایداری، تمامی ساختمان ها در زمان بازسازی باید دارای بام سبز و یا باغ بام باشند. با این روش هم سطح با مساحت بنا، فضای سبز ایجاد می کنند. و این فضای سبز در صورت ایجاد بام باغ اثر بیشتری خواهد داشت.
ایجاد روف گاردن در فرآیند بازسازی ساختمان اثر زیادی بر محیط اطراف خود خواهد داشت. که فضایی شاداب، طبیعی و مناسب را برای ساکنین ساختمان فراهم خواهد کرد.
افزایش ارزش افزوده بنا
بازسازی ساختمان در ابتدا برای ایجاد بنایی تازه با کمترین هزینه انجام شد. به این روش که از سازه باقیمانده از بنای قدیمی به بهترین شکل استفاده کرده و تنها در حد نیاز آن را تغییر می دهند. در جریان بازسازی، ساختمان قدیمی با کمترین هزینه تبدیل به بنایی جدید می شود. و با قیمتی مشابه با ساختمان جدید در بازار به فروش می رود. این قیمت با ساخت روف گاردن به شکل چشمگیری افزایش پیدا می کند. در واقع ساختمان در طی بازسازی تبدیل به فضایی لوکس و کاربردی خواهد شد. که ارزش افزوده ساختمان را به طور مشخص بالا خواهد برد. و بام ساختمان را به مساحت مشاع موثر در بنا تبدیل خواهد کرد.
برای آشنایی بیشتر با نکات ساخت روف گاردن می توانید مقاله “مزایا و معایب روف گاردن” را مطالعه نمایید.
مهمترین نکات اجرایی ساخت روف گاردن در بازسازی ساختمان چیست؟
نکات اجرایی ساخت روف گاردن در بازسازی ساختمان شامل نکات پایه ساخت روف گاردن می شوند. با این وجود که باید به نقاط ضعف بنای موجود بسیار توجه کرد. و به خوبی تشخیص داد. در ادامه اساسی ترین موارد که باید در روف گاردن در نظر گرفت، با توجه به فرآیند بازسازی ساختمان بررسی شده اند.
تقویت بام و افزایش میزان تحمل وزن
یکی از مهمترین بخش ها برای ساخت روف گاردن در بازسازی ساختمان، توجه به مقاومت بام است. در سازه های جدید، مقاومت ستون ها و میزان تحمل بار بر اساس وزن روف گاردن طراحی می شود. اما در ساختمان های با عمر بیش از ۱۰ سال اینطور نیست. بنابراین نیاز به مهندس سازه متخصص برای مقاوم سازی بنا است. تقویت سازه ساختمان با تقویت ستون های موجود، ایجاد ستون های اضافه، افزایش ضخامت دیوار، و کف سازی موثر و مقاوم برای بام است. ضمن آنکه در این فرآیند ممکن است تنها محدوده ای از ساختمان قابلیت تقویت را برای ایجاد روف گاردن داشته باشد. یا به طور کلی امکان مقاوم سازی برای ایجاد روف گاردن وجود نداشته باشد.
در هر حال وزن بار مرده مانند خاک، گیاه ، مبلمان و وزن بار زنده مانند بارندگی، آب آبیاری و انسان، همراه با همدیگر قابل توجه است. اهمیت ندادن به مقاومت سازه، می تواند خطرات مالی و جانی برای ساکنین ساختمان به همراه داشته باشد.
ایزولاسیون تخصصی بام برای روف گاردن
مورد دوم در فرآیند بازسازی، شیب بندی مناسب بام و ایزولاسیون آن است. بام ساختمان بعد از مقام سازی نیاز به ایزولاسیون دوباره دارد. و ایزولاسیون قدیمی به دلیل عملیات ساخت و ساز، جابجایی های درون سازه و گذشت زمان کیفیت خود را از دست داده اند. ضمن آنکه در ساخت روف گاردن هر زمان کوچکترین تردید بر ایزولاسیون بام وجود داشته باشد، باید این فرایند دوباره انجام شود. نشت آب علاوه بر خطر آسیب به سازه، همراه با بار اضافی روف گاردن تشدید می شود. که بسیار خطرناک است.
در مورد ایزولاسیون روف گاردن در بازسازی ساحتمان، باید توجه داشت که نیاز به ایزولاسیون تخصصی است. ایزولاسیون معمولی مانند قیرگونی، ایزوگام و پوشش های نانو تنها برای رطوبت موثر هستند. در روف گاردن به دلیل نفوذ ریشه گیاه به مرور زمان، حتما نیاز به زهکشی تخصصی، استفاده از پوشش های ضد ریشه و فیلتر خاک است. انواع لایه های تخصصی روف گاردن به وسیله متخصصان شرکت اسپینگر در مقاله لایه «لایه های روف گاردن» معرفی شده اند. که برای اطلاعات بیشتر می توانید به این مقاله مراجعه کنید.
طراحی تخصصی روف گاردن با توجه به بستر
طراحی روف گاردن کاری تخصصی است. و چیزی بیشتر از چیدمان چند فلاورباکس و مبلمان خواهد بود. در طراحی روف گاردن نقاط مناسب از نظر مقاومت سازه، دسترسی، اشراف، نور و سایه، وزش باد و منظر بررسی می شوند. بر این اساس ممکن است گاهی تمام بام و گاهی تنها بخشی از آن طراحی شود. ضمن آنکه بر اساس خواست کارفرما و شرایط طراحی درجات مختلفی دارد. و می تواند ترکیبی از متریال های و کاربریهای مختلف با توجه به شرایط باشد.
در بازسازی ساختمان، معمولا بازطراحی بنا و دکوراسیون داخلی از یک تم یا سبک معماری تبعیت می کند. طراح منظر می تواند روف گاردن را بر اساس همان تم طراحی کند. تا به عنوان ادامه فضای داخلی خانه به محیط بیرون ادامه پیدا کند. و یک ساختار هماهنگ در انتهای بازسازی بوجود بیاورد. قابلیت باز طراحی تمام بخش ها در زمان بازسازی این فرصت عالی را ایجاد می کند.
طراحی کاشت تخصصی بر اساس شرایط بام
در کنار طراحی معماری، طراحی کاشت نیز اهمیت زیادی دارد. با توجه به میزان مقاوم سازی و عمق خاک قابل استفاده طراحی کاشت متفاوت است. انتخاب گیاهان با توجه به شرایط محیطی اهمیت زیادی دارد. در بازسازی باید شرایط موجود کامل بررسی شود. به طور مثال بسیاری از ساختمان های بازسازی شده بین آپارتمان ها محصور هستند. و بیشتر در سایه قرار می گیرند. بنابراین باید از گیاهان مقاوم به سایه برای آنها استفاده شود.
در کنار آن اگر کارفرما تاکید بر داشتن گیاهی خاص داشته باشد؛ بر اساس نیاز گیاه به میزان خاک و محل مناسب در بام، برنامه ریزی متفاوت است. و ممکن است از ابتدا این موارد برای مقاوم سازی ساختمان در دستور کار قرار گیرد. بنابراین بهتر است طراحی روف گاردن همزمان با بازطراحی معماری باشد. تا در عملیات زیرسازی عمرانی در برنامه کار لحاظ گردد.
ایجاد تاسیسات پایه روف گاردن
بعد از مرحله عمرانی بازسازی، تاسیسات ساختمان شامل لوله کشی آب و فاضلاب، برق و گاز کامل انجام می شود. تمامی تاسیسات تعویض و بر اساس طرح جدید اجرا می گردند. با توجه به نوع روف گاردن باید این تاسیسات در بام نیز قرار گیرند. به طور مثال بر اساس میزان آب زهکشی، خروجی آب در بام طراحی شود. و انشعاب های آب برای آبیاری و سازه های آبی، گاز برای باربیکیو، برق برای نورپردازی قرار داده شود. بام های قدیمی تنها دارای ورودی آب و خروجی فاضلاب متناسب با آب باران هستند. در حالیکه ممکن است برای روف گاردن با توجه به وسعت و تنوع کاربریها نیاز به نقشه تاسیسات مستقل و تخصصی باشد.
برنامه نظارت پس از ساخت روف گاردن
پس از تهیه مقدمات طراحی و نقشه ها، فرآیند بازسازی ساختمان صورت می گیرد. که همزمان با آن مراحل ساخت و اجرای روف گاردن نیز انجام خواهد شد. اما یک نکته مهم ساخت روف گاردن در بازسازی ساختمان، نظارت بعد از اجرا است. از آنجا که روف گاردن بر روی بنای تقویت شده قبلی ساخته شده، همیشه باید درصدی برای خطا در نظر گرفت. و بعد از شروع کاربری در دوره های چندماهه و سالانه بخش های مختلف آن را بررسی کرد.
در نظارت بعد از کاربری باید عدم نشت آب به دیوارها کنترل شود. علاوه بر آن از نبود ترک ناشی از وزن بر روی دیوار و سقف اطمینان حاصل کرد. کارکرد مناسب سیستم روف گاردن و وضعیت گیاهان نیز در برنامه نگهداری مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
در انتها می توان گفت بازسازی ساختمان موضوعی نسبتا جدید و جذاب است. که چالش های خاصی نیز به همراه دارد. این چالش ها همراه با ساخت سازه های متفاوت مانند روف گاردن بیشتر نیز می شود. اما نتیجه خاص و موثر آن باعث گسترش بیشتر این روند شده است. با در نظر گرفتن نکات مهم طراحی و ساخت روف گاردن در بازسازی ساختمان، می توان نتیجه ای بهتر از روند رایج در بازار بدست آورد. که از نظر فنی و ارزش افزوده قابل توجه خواهد بود.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
اجرا روف گاردن به زیبای نمای ساختمان هم کمک می کند؟
با سلام. لزوما خیر.
طراحی فضای سبز در روف گاردن لزوما بر نمای ساختمان اثر ندارد. زیرا به دلیل ارتفاع بالا و فاصله از لبه ی، ناظر پایین نمی تواند گیاهان را ببیند.
با این وجود در صورت تمایل می توان از کشت های حاشیه ای، فلاورباکس، گیاهان آویز یا بلند استفاده کرد که نمای سبز بام نیز مشخص باشد.