خاک روف گاردن از ترکیب چه موادی تهیه می شود؟
روف گاردن به عنوان روشی نو در اجرای فضای سبز، مواد و مصالح جدیدی را وارد این صنعت کرده است. بر این اساس متریال ها به صورت هدفمند در آن استفاده می شوند. همانطور که در مقاله ی «ویژگی های خاک روف گاردن» شرح داده شد، خاک به عنوان بستر اصلی گیاه اهمیت بسیار زیادی دارد. ترکیب خاک روف گاردن ضمن داشتن وزن کم، باید تخلخل، بافت، زهکشی و مواد مغذی مناسبی داشته باشد. کاهش کیفیت هر یک از این فاکتورها سبب آسیب جدی به گیاهان خواهد شد.برای آشنایی بیشتر در ادامه این مطلب با اسپینگر ( espinger ) همراه باشید.
با توجه به مواد موجود در بازار فرمول های مختلفی برای ترکیب خاک روف گاردن وجود دارد. این خاک به طور پایه به سه بخش تقسیم می شود. ماده پایه خاک، ماده سبک کننده خاک با زهکش مناسب، ماده غنی کننده خاک. بخش اول خاک می تواند خاک باغی مرغوب یا ماسه رودخانه ای شسته شده باشد که دارای مقدار کمی رس است. در بخش دوم که سنگهای متخلخل است می توان به انواع منابع معدنی اشاره کرد مانند: خرده آجرهای سفالی و تایلها، مخلوط درشت دانه ها و ریز دانه ها، خاک معدنی، شن و ماسه، گدازه ها، خاک رس، خرده آجر و سرباره؛ و در بخش سوم انواع منابع آلی موادی چون : خرده چوبها و درختان، ذخیره سازی مواد و تولید کود، خاک آلی، خزه های مردابی، مخلوط های سلولزی (چوب خرده) ، ذغال سنگ قرار می گیرند.
برای مطالعه بیشتر درباره ساخت روف گاردن می توانید مقاله ” ویژگی های خاک روف گاردن “ را مطالعه نمایید.
ترکیب خاک روف گاردن چیست؟
یک ترکیب بسیار رایج خاک عبارت است از ۳/۱ ماسه، ۳/۱ سنگ های متخلخل و ۳/۱ گیاه خاک مصنوعی (ترکیبی از چوب پوسیده و کود نباتی). در کتاب «راهنمای طراحی و اجرای بام های سبز» از سازمان برنامه و بودجه،مواد پایه خاک به این شکل معرفی شده است: « مواد پایه خاک، خاک رس، ماسه و خاک برگ هستند که در بام سبز می توانند تفاوت هایی داشته باشند. مواد افزودنی که به منظور افزایش قابلیت جذب آب، کاهش وزن و تغذیه گیاه مورد استفاده قرار می گیرند، موادی همچون پوکه های معدنی و صنعتی، پرلیت، شلتوک برنج، ورمی کمپوست و کوکوپیت هستند. تناسب ترکیب این مواد با توجه به وزن مورد انتظار و ضخامت خاک و نوع گیاه متفاوت است».
گذشته از تمام منابع ذکر شده ، برای تهیه خاک روف گاردن همیشه از بهترین و با کیفیت ترین مواد استفاده می شود. به همین دلیل مواد تشکیل دهنده عموما شامل خاک باغی مرغوب، ماسه رودخانه ای، پرلیت، کوکوپیت، پیت ماس، کود حیوانی کاملا پوسیده و انواع کمپوست مرغوب می باشد که در سطوح کوچک شلتوک برنج، ذغال یا تفاله چای نیز ممکن است به آن افزوده شود.در تمامی ترکیب های خاک روف گاردن باید چند اصل اساسی رعایت شود. خاک باید دارای وزن مناسب، نفوذ پذیری بالا، بافت مناسب، غنی از مواد غذایی و عاری از بذر علف های هرز، آفات و بیماری ها باشد. در این مقاله ترکیبات تشکیل دهنده خاک مناسب روف گاردن معرفی شده است.
ماسه Sand
ماسه در خاک روف گاردن برای بالا بردن تخلخل، ایجاد بافت مناسب و زهکشی خاک استفاده می شود. خاک ماسه ای دارای ۷۵ درصد ماسه است. قطر دانه های آن بین ۰٫۰۶ تا ۲ میلیمتر بوده و بر اساس اندازه دانه های ماسه تقسیم بندی می شود. میزان رس موجود در خاک ماسه ای مقدار نگهداری آب آن را تعیین می کند. خاک ماسه ای دارای نفوذ پذیری آب بالا و مواد غذایی بسیار کم است. به همین دلیل با کودهای مختلف ترکیب می شود.
ماسه مورد استفاده در خاک کشاورزی ماسه طبیعی است، که از منابع طبیعی مستقیم برداشت می شود و کار اضافی روی آن انجام نمی شود. عموما از نزدیک ترین منبع به محل ترکیب خاک تهیه می شود و معمولا ماسه شسته شده رودخانه ای است. با این وجود باید توجه داشت ترکیبات و کیفیت ماسه رودخانه ای در مناطق مختلف متفاوت است مثلا می تواند ماسه شور یا آهکی باشد. این نکات در ترکیب با سایر مواد باید در نظر گرفته شود.
پرلیت Perlite
پرلیت نوعی سنگ آتشفشانی سیلیسی است که در نتیجه انجماد گدازه های آتشفشانی، آب مولکولی در خود ذخیره کرده است. این آب در اثر حرارت دهی و شوک گرمایی از آن خارج شده و ماده منبسط سفید رنگی تولید می کند. پرلیت بدست آمده دارای حفره های زیاد و وزن بسیار سبک است. و از نظر اسیدیته خنثی است. پرلیت در ترکیب با خاک وزن آن را بسیار کم کرده و قابلیت زهکشی خاک و ظرفیت نگهداری آب را در آن بالا می برد.
یکی دیگر از مواد معدنی متخلخل سبک ورمیکولیت است که ترکیب آن با پرلیت تفاوت دارد. عملکرد کلی آن شبیه پرلیت برای سبک کردن خاک و بالا بردن ظرفیت نگهداری آب می باشد. با این وجود در جزییات عملکردی با هم متفاوت هستند. از ورمیکولیت عموما برای محصولات هیدروپونیک و گلخانه ای استفاده می شود. با این وجود می تواند به عنوان ماده سبک کننده و نگهدارنده آب در ترکیب خاک روف گاردن نیز استفاده شود.
کوکوپیت Coco peat چیست؟
کوکوپیت نوعی خاک آلی فرآوری شده است، که از الیاف نارگیل تهیه می شود. بافت آن دارای رشته های زیادی است که ضمن داشتن پیوستگی و جذب بالای آب، تخلخل مناسب و وزن سبکی دارد. اضافه کردن کوکوپیت ضمن بالا بردن خاصیت پیوستگی خاک و جذب رطوبت، وزن خاک را در حجم بسیار کم می کند.
با وجود مزایای ذکر شده، از آنجاییکه کوکوپیت از خاک های وارداتی است، هزینه پایه خاک را افزایش می دهد. و در مقادیر بالا همیشه در بازار موجود نیست. خاک کوکوپیت از نظر اسیدیته خنثی است، اما در برخی موارد دارای شوری است که قبل از مصرف نیاز به شستشو دارد. کوکوپیت موجود در بازار به صورت قالب های فشرده وارد می شود که با اضافه کردن آب، از حالت فشرده خارج شده و قابل ترکیب با خاک می شود.
خاک برگ Leaf mold
خاک برگ از پوسیده شدن و تجزیه شدن برگ، شاخه و سایر بقایای گیاهی ایجاد می شود. این خاک تیره رنگ و سبک که بوی متفاوتی از خاک معمولی دارد، روی سطح خاک جنگلهای شمال نیز دیده می شود. خاک برگ از نظر مواد غذایی بسیار غنی است و تمامی مواد مورد نیاز گیاه را تامین می کند. خاک برگی که به صورت تجاری در دسترس است، بقایای گیاهی خرد شده ای است که توسط تولید کننده در معرض پوسیدگی قرار گرفته اند. ترکیب این خاک با توجه به گیاهان تشکیل دهنده آن متفاوت است. ترکیب خاک برگ با خاک باغچه و یا شن و ماسه، بافت خاک را اصلاح کرده و کیفیت آن را بهبود می بخشد.
کودحیوانی Manure
کود حیوانی مواد نیمه پوسیده یا کاملا پوسیده حاصل از فضولات حیوانات است که برای مصارف کشاورزی استفاده می شود. کودهای حیوانی رایج عبارتند از کود گوسفند، گاو، اسب و مرغ. کود حیوانی به دلیل مقدار بالای موادآلی و غذایی بسیار غنی است. اما ترکیبات این کودها با یکدیگر متفاوت بوده و باید بر اساس نوع گیاه استفاده شوند. عموما کود کاملا پوسیده گاوی برای روف گاردن استفاده می شود. از نشانه های کود حیوانی مرغوب، رنگ تیره و بدون بو بودن آن است. یکی از مهمترین عوامل انتقال بذر علف های هرز و آفات، کود حیوانی نامرغوب است. کود تازه علاوه بر بوی بد آن دارای بذر علف هرز نیز می باشد. عمده بیماریهای موجود در خاک از طریق کود حیوانی و خاک برگ منتقل می شود. به همین دلیل باید کود مورد استفاده کاملا پوسیده و حتما آفت کشی شده باشد.
کمپوست و ورمی کمپوست Compost & Vermicompost
کمپوست پسماندهای آلی تجزیه شده ای هستند که از تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی و یا زباله های تر شهری و فاضلاب بدست می آیند. مواد آلی موجود در این مواد از راه تجزیه هوازی و بی هوازی به خاک غنی تبدیل می شوند که در مصارف کشاوزی استفاده می شود. کمپوست به صورت خانگی و یا صنعتی قابل تهیه است. مواد موجود در کمپوست برای گیاهان به آسانی قابل جذب است علاوه بر آن کمپوست نیز مانند کودحیوانی پوسیده و خاکبرگ، در ترکیب با خاک کیفیت و ظرفیت نگهداری رطوبت را بالا برده و باعث متعادل شدن بافت خاک می شود. گیاهان در این خاک ریشه دوانی بهتری خواهند داشت. کمپوست ها به دلیل روند فرآوری نیمه صنعتی عموما عاری از بیماری هستند.
ورمی کمپوست یک نوع بسیار با کیفیت از کمپوست است که به وسیله نوعی کرم به نام (Eisenia Foetida) تولید می شود. در این روش مواد در حال پوسیدن توسط این نوع کرم مصرف می شود و در نهایت مواد دفعی آن به همراه لاشه کرم ها، کمپوست را تشکیل می دهد. ورمی کمپوست یکی از غنی ترین انواع کمپوست ها از نظر مواد غذایی است. ضمن آنکه بوی نامطبوع و آلودگی میکروبی نیز ندارد. هزینه ورمی کمپوست به نسبت سایر کمپوست ها، کودهای حیوانی و خاک برگ بیشتر است. این محصول در بازار بر اساس سرند انجام شده، در دانه بندی های متفاوت عرضه می شود.
تفاله چای، سبوس برنج ، خاک ذغال
در برخی موارد از تفاله چای یا سبوس برنج برای سبک کردن خاک استفاده می شود. تفاله چای باعث سبک و پوک شدن بافت خاک می شود. ضمن آنکه با کاهش اسیدیته خاک، جذب مواد غذایی را بالاتر می برد. و برای خاک های قلیایی ایران می تواند مناسب باشد. سبوس برنج نیز بافت خاک را سبک کرده و قابلیت جذب رطوبت را بالاتر می برد. اما استفاده از آن بیش از ۲۵ درصد در ترکیب خاک روف گاردن مناسب نیست. علاوه بر آن می تواند باعث بالا رفتن بیماریهای قارچی شود و به همین دلیل باید توسط مواد ضد قارچ، کاملا اصلاح گردد.
کاربرد خاکستر در خاک روف گاردن چیست؟
خاک ذغال یا خاکستر به عنوان یک منبع پتاسیم می تواند به خاک اضافه شود. باید توجه داشت که خاکستر باعث قلیایی شدن خاک می شود، و در مقادیر کم باید به ترکیب خاک اضافه شود. علاوه بر آن خاکستر به عنوان یک آفت کش ارگانیک عمل کرده و گسترش آفات را کم می کند. تفاله چای، سبوس برنج و خاک ذغال به صورت محدود و در حجم کم مقرون به صرفه و مناسب هستند. اما در حجم های بالای، کیفیت مناسب را نخواهد داشت و بهتر است از پرلیت و کمپوست استفاده شود.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
سلام این ترکیبات رو با چه نسبتی با هم مخلوط کنیم؟
سلام. همان طور که در متن گفته شده ترکیب رایج با نسبت ۱:۱:۱ از ماسه، کود و مواد متخلخل تشکیل شده است. کود می تواند ورمی کمپوست یا خاک برگ پوسیده باشد، و مواد متخلخل یکی از موارد پرلیت و کوکوپیت. و وزن کلی ترکیب خاک باید کمتر ۷۵۰ کیلوگرم در مترمکعب باشد ( خاک سبک ).
اما با توجه به نوع گیاهان، ویژگی های روف گاردن و اقلیم ممکن است خاک سبک تر یا سنگین تر تولید شود. با وجود اینکه دستور پایه ترکیب خاک در کتابها وجود دارد، اما ترکیب خاک حرفه ای بر اساس تجربه کار با گیاهان مشخص بدست می آید، که گاهی می تواند شامل اضافه کردن کمی خاک ذغال به این ترکیب باشد.
سپاس از توجه شما