نصب لایه های روف گاردن
روف گاردن سیستم پیچیده ایی از لایه ها است که برای تأمین اهداف زیبایی و کاربریهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. هنگام طراحی روف گاردن، تصمیم گیری آگاهانه در مورد گنجاندن یا حذف برخی از لایه های سیستم، در نصب لایه های روف گاردن بسیار مهم است. اسپینگر ( espinger ) به عنوان یکی از شاخص ترین طراحان و مجریان روف گاردن در ایران، شمارا با این لایه ها آشنا خواهد کرد.
برای آشنایی بیشتر با اجرای بخشهای دیگر روف گاردن ، می توانید مقاله « اجرای روف گاردن » را مطالعه نمایید.
سیستم روف گاردن متشکل از لایه های مختلف است، که اجرای آن به نیروی متخصص و حرفه ای نیاز دارد؛ زیرا کوچکترین اشتباه در نصب یک لایه، صدماتی به گیاهان و سازه خواهد رساند؛ که اصلاح آن بخصوص در مورد سازه ساختمان بسیار دشوار خواهد بود. برخی از لایه ها در سیستم های روف گاردن کاملاً ضروری و برخی دیگر اختیاری هستند.
لایه های اختیاری می توانند برای روف گاردن مفید باشند و به تناسب جزئیات و اهداف طراحی ممکن است استفاده شونذ. گاهی اوقات به دلایل مختلف از جمله عملکرد ، محدودیت سایت یا هزینه، ممکن است لایه های متفاوت به کار گرفته شود.
در اینجا به ترتیب اجرای هر لایه و عملکرد آن توضیح داده میشود:
لایه عایق رطوبت- ممبران مانع ریشه
- لایه محافظ
- عایق به عنوان پر کننده
- زهکش و فلاشر
- لایه نگهدارنده آب
- لایه کنترل فرسایش
- فیلتر
- محیط کشت
- پوشش گیاهی
- آبیاری
- سایر تجهیزات
لایه عایق رطوبتلایه ی عایق رطوبت چیست؟
از مهمترین مولفه های روف گاردن جهت جلوگیری از ورود آب به ساختمان لایه عایق رطوبت است. لایه عایق رطوبت از نفوذ آب به داخل ساختمان جلوگیری می کند. این لایه از ماده ای تشکیل شده است که برای مدت طولانی می تواند فشار هیدرواستاتیک را تحمل کند. لایه باید توسط یک متخصص باتجربه در بام نصب شود زیرا در نصب لایه های روف گاردن، اجرای صحیح عایق رطوبت برای موفقیت سیستم روف گاردن ضروری است.
استقامت لایه در زمانهای طوفانی که ممکن است بارش زیاد در مدت زمان کوتاهی رخ دهد، میبایست در نظر گرفته شود. اگر کار بر روی بام های قدیمی انجام میشود، ملاحظات خاصی مانند ظرفیت سازه سقف، قدمت، شرایط و مقاوم سازی ممکن است نیاز باشد. همچنین لازم است که لایه مورد آزمایش قرار گیرد تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل شود.
انواع لایه های عایق رطوبت چیست؟
- قیر
- آسفالت لاستیکی (کاملاً چسبیده به عرشه)
- لایه ی ترموپلاستیک پلی وینیل کلراید (PVC)
- ترموپلاستیک (TPO) ورق هایی با درز
- لایه ی الاستومری: اتیلن پروپلین دین لایه ی (EPDM) ورق های با درز
- محصولات جدید موجود در بازار شامل بی پلیمرهای فعال و یورتان ها
لایه ی ممبران را می توان با استفاده از روشهای مختلف اجرانمود.
توانایی مقاومت لایه در برابر نفوذ رطوبت با توجه به نوع، ضخامت، روش اتصال و کیفیت نصب و مواد استفاده شده، ضروری است.
- انواع روش های اجرای لایه به شرح زیر است:
- بوسیله اشتعال وحرارتی
- اتصال سرخود (خود لایه دارای بستهای اتصال است که به هم متصل میشوند)
- انواع اتصال مکانیکی (منگنه های مخصوص لایه)
پس از نصب لایه ممبران، باید آزمایش انجام شود و بررسی شود. که در نصب لایه های روف گاردن هیچ نشتی وجود ندارد؛ و کاملا ضد آب است.
مانع ریشه
از دیگر موارد در نصب لایه های روف گاردن نصب لایه ضد(مانع) ریشه است.لایه ضد ریشه با جلوگیری از رسیدن ریشه گیاهان به لایه ها، از لایه ممبران محافظت می کند. از آنجا که سیستم های ریشه ای در مناطق نیمه خشک و خشک به منظور بقا حالت تهاجمی دارند، این لایه برای هر روف گاردن بسیار مهم است. انواع لایه ضد ریشه شامل موارد زیر است:
- پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) ضخامت های مختلف
- هیدروکسید مس آغشته شده
- بتن غیر قابل نفوذ
- پی وی سی TPO
طبق استانداردهای جهانی لایه ضد ریشه زمانی که در آسفالت و لایه های قیرگونی شده و در مجموعه هایی با محیط رشد بیش از ۲۰ سانتی متراستفاده می شود؛ به ضخامت ۰٫۸ میلی متر نیاز دارد. درزها باید ۲۰ سانتیمتر همپوشانی داشته باشند و حداقل ۴ سانت جوش داده شوند. گاهی اوقات برای استحکام بیشتر به قسمت همپوشانی شده لایه ضربه زده می شود.
باید تمام تلاش برای درست اجرا شدن این لایه بکار گرفته شود؛ زیرا عواقب نصب نادرست بسیار مشکل ساز خواهد شد. مانع ریشه باید به خروجی آب متصل شود. اگر زمان و مکان کافی برای ریشه دادن باشد؛ ریشه ها بدنبال رطوبت و مواد مغذی فراتر از محیط رشد می روند. و در نهایت به لایه ممبران، محل های خروجی زهکشی و احتمالاً به ساختمان آسیب می رسانند.
لایه محافظ
توجه به اینکه چه اتفاقی برای لایه ممبران بعد از نصب می افتد بسیار مهم است. در اجرای روف گاردن ایجاد برنامه ای برای محافظت از لایه تا زمانی که همه اجزا در قسمت بالای آن نصب نشوند، ضروری است. و غالباً از لایه ی محافظ استفاده می شود. ضخامت معمول یک لایه ی محافظ ۲۰ – ۱۰سانتی متر است و به طور معمول از یک ماده با دوام ساخته شده است، که در آب خراب نمی شود.
آموزش کلیه اعضایی که ممکن است در مراحل نصب لایه های روف گاردن حضور داشته باشند، توصیه می شود. علاوه بر تجهیزات و ماشین آلات اجرایی که برای لایه ها بیش از حد سنگین هستند؛ نصب قطعات یا استفاده از اشیا تیز، مهم است و باید با دقت انجام شود، زیرا ممکن است ، لایه ها سوراخ شده و یا پریده شود.
عایق به عنوان پر کننده(اختیاری)
عایقکاری با کاهش اتلاف حرارت باعث صرفه جویی در انرژی می شود. در زمستان ، عایق بندی می تواند از اتلاف گرما جلوگیری کرده و به حفظ دمای خاک در چرخه های مکرر یخ زدگی / ذوب در مناطق نیمه خشک و خشک کمک کند. ضمن آنکه در تهویه هوای تابستان نیز موثر است.
انواع عایق هایی که معمولاً استفاده می شود شامل موارد زیر است:
- فوم پلی اورتان
- انواع فوم پلی استایرن (منبسط شده و اکسترود شده)
- فایبرگلاس
انواع دیگر عایق ها به شرح زیر است:
- پرلیت منبسط شده
- فیبر گیاهی
- فوم ایزوسیانورات
عایق را می توان در زیر دال ساختاری، درست در زیر لایه ممبران یا بالای آن نصب کرد همانطور که در شکل نشان داده شده است. به دلیل تراکم و کارایی ، مکان ترجیحی بالای لایه ممبران است.
ریشه های گیاهان در سیستم های بام سبز کم عمق، مستعد آسیب دیدن هستند. که در اثر چرخه های یخ زدگی در مناطق نیمه خشک و خشک ایجاد می شوند. توصیه می شود ۵-۸ سانت عایق در زیر محیط رشد و در امتداد لبه های جانبی گیاهان بالاتر از سازه گلدانی وجود داشته باشد.
از مواد عایق، مانند فوم پلی استایرن منبسط یا اکسترود شده اغلب برای ایجاد فرمهای سبک در اجرای روف گاردن گسترده استفاده می شود. در موارد دیگر روف گاردن، ایجاد حجم زیادی از محیط رشد یا مواد دیگر لازم است.
استفاده از محصولات پلی استایرن یک گزینه جایگزین است. این محصولات سبک هستند و کار با آن نیز آسانتر است. لازم است اطمینان حاصل شود که عایق دارای شیارهای زهکشی بوده و به سمت خروجی های زهکشی نصب شده است. تا از تراکم آب بر روی لایه ممبران جلوگیری شود.
لایه ی زهکش
از دیگر موارد نصب لایه های روف گاردن لایه زهکشی است. که شبکه ای از لوله ها و زهکش ها میباشد؛ و برای حذف آب اضافی که ممکن است به لایه ممبران برسد استفاده میشود. اجازه می دهد رطوبت کافی در محیط باقی بماند و زنده ماندن گیاهان را حفاظت میکند. علاوه بر این عملکرد، که کاربرد اصلی زهکش میباشد، میتواند مقاومت فشاری و ظرفیت حرارتی لایه عایق را نیز افزایش دهند.
انواع زهکش و اجزای زهکشی شامل موارد زیر است:
- محیط دانه ای (سنگ خرد شده ، شن نخود یا سنگ رودخانه شسته و عاری از ذرات ریز)
- صفحه زهکش (اغلب برای سیستم های مدولار استفاده می شود)
- تشک های متخلخل از پلی استایرن ، مواد پلاستیکی یا آلی
- گاتر
- تشک های نگهدارنده رطوبت
- لوله تخلیه
تمام اجزای سیستم زهکشی باید از زباله و مواد گیاهی دور باشد تا بتواند زهکشی را به درستی انتقال دهد. تصویر زیر لبه فلزی را نشان می دهد که در آن صفحه ای از فولاد ضد زنگ محیط رشد را از محیط که زهکش های بام را احاطه کرده است جدا می کند.
در محیط کشت کم عمق برای جلوگیری از آسیب به لایه ی ممبران نباید از نگهدارنده فلزی استفاده شود. لبه فلزی که به طور معمول در بام باغ ها استفاده می شود، L شکل است و می تواند با استفاده از محیط رشد در جای خود قرار گیرد. علاوه بر این، لبه فلزی در پایین شیارهایی دارد، تا به محیط کشت اجازه دهد به طور مداوم در حال تخلیه و هوا گیری باشد؛ همانطور که در تصویر زیر نشان داده شده است.
در حالی که بام های شیبدار از مزیت جاذبه و سیستم ناودان برخوردار هستند، بام باغ های دیگر با شیب کم به طرح زهکشی پیچیده تری نیاز دارند؛ که لازم است با دیگر تاسیسات ساختمان هماهنگ شود. سیستم های بزرگتر ممکن است به چند برنامه ی زهکشی برای انتقال آب به لوله ها نیاز داشته باشند.
از نگهدارنده آب برای جذب بیشتر آب از محیط کاشت و کاهش رواناب در زمان طوفان و بارندگیهای شدید در لایه زهکشی استفاده میشود. برخی از بوردهای زهکشی به صورت سیستم محدب طراحی شده اند؛ که توانایی لایه زهکشی را برای انتقال و نگهداری موقتی آب بهبود بخشند.
اکثر نشت ها در یک بام باغ در قسمت لایه مشاهده نمی شوند. بلکه در نقاط تقاطع مانند فلاشر ، زهکشی و لنگرها دیده می شوند. بسیار مهم است که این نقاط به درستی طراحی، نصب و نگهداری شوند.
لایه نگهدارنده آب چیست؟
نگهدارنده آب، آب را گرفته و رطوبت را از طریق تبخیر و تعرق به محیط رشد می رساند؛ و آب را حفظ می کند. این لایه میتواند ظرفیت نگهداری آب لایه زهکشی را افزایش داده و عملکرد سیستم آبیاری را افزایش دهد. انواع لایه نگهدارنده آب به شرح زیر است:
- بورد پلاستیکی با فرورفتگی
- تشک فوم اورتان با پشم جاذب
- کنترل فرسایش
برای نصب لایه های روف گاردن در بامهای سبز شیب دار توجه ویژه ای لازم است. در دوره هایی که گیاهان در حال استقرار هستند، جایی که بام بدون کاشت باقی مانده است یا در مناطقی که باد شدید دارد، یک لایه محافظ در برابر فرسایش ممکن است مفید و گاهی اوقات لازم باشد.
انواع مواد مورد استفاده حهت کنترل فرسایش شامل موارد زیر است:
- پارچه ی non-woven
- مالچ
- ورقه فیلتر
پارچه فیلتر ماده ای سبک و بادوام است که از نفوذ ذرات به درون لایه زهکشی جلوگیری می کند و به عنوان یک مانع محافظ برای جلوگیری از گرفتگی در سیستم زهکشی عمل می کند.
محیط کشت
هنگام طراحی یک روف گاردن، باید توجه ویژه ای به فرمول محیط رشد داده شود. زیرا نقش عمده ای در موفقیت یا عدم موفقیت پوشش گیاهی خواهد داشت. محیط رشد معمولاً ترکیبی از مواد غیر آلی، مواد آلی ، هوا و آب است.
نمونه هایی از مواد معدنی: ماسه، شن یا سنگدانه سبک.
بعضی از نمونه های مواد آلی: ذغال سنگ نارس ، کمپوست.
برخی از خصوصیات محیط در حال رشد عبارتند از (در درجات مختلف و با توجه به نیاز لایه رویشی):
- تخلیه و هوادهی خوب
- ظرفیت نگهداری آب
- ماندگاری چرخه مواد مغذی
- وزن خشک / اشباع
محیط کشت میبایست به طور خاص فرموله شود تا نیازهای گیاهی را که برای آن در نظر گرفته میشود برآورده سازد. همچنین از نظر ترکیبات برای شرایط ساختار ، شیب ، زهکشی و آب و هوایی مطلوب باشد. محیط کشت ، گیاهان را ثابت نگه می دارد و به آن عناصر غذایی می رساند. برخلاف خاکهای دیگر فضاها، محیط رشد بام باغ برای دستیابی به عملکردهای خاص زهکشی و وزن باید مهندسی شود.
این محیط به طور خاص برای یک کاربرد خاص ساخته شده و بسته به شرایط بام متفاوت است. هنگام بررسی کاربردهای کاملاً تخصصی، ممکن است لازم باشد با یک متخصص خاک مشورت شود.
بام باغها معمولاً به یک محیط رشد سبک با چندین ویژگی نیاز دارند. این ویژگی ها باید به دقت متعادل شوند تا بتوانند محیط خوبی را برای موفقیت گیاه ارائه دهد. محیط کشت باید مقادیر لازم هوا و آب را برای ریشه گیاه حفظ کند.
آب باید از محیط کشت نفوذ کند. ثبات ریشه و پشتیبانی گیاه را فراهم کند؛ و در برابر تراکم مقاومت کند. و همچنین یکپارچگی خاک را حفظ نمایند. ضمن آنکه آب را به اندازه کافی تخلیه کند تا محیط ریشه ها به اشباع نرسد. در هنگام وزش باد باید بتواند مقاومت کند و در جای خود بماند. نمونه ای از ترکیب متوسط خاک برای بام باغ ها در مناطق نیمه خشک و خشک شامل ۸۵-۹۵٪ خاک و ۵-۱۵٪ ماده آلی است. نسبت های دیگر نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
لایه ی گیاه
انتخاب گیاه آخرین مرحله از نصب لایه های روف گاردن و متمایزترین جز بام باغ است. طرحها برای ترکیب گونه های مختلف گیاهی و عملکردهای زیبایی بسیار متفاوت است. اما لایه رویشی باید به دقت برای شرایط و اهداف پیش بینی شده در نظر گرفته شود. در بسیاری از موارد، این به معنای در نظر گرفتن گیاهانی است که بومی مناطق نیمه خشک و خشک یا از یک منطقه با آب و هوای مشابه هستند.
بسیاری از بام باغها دارای محیط کشت کم عمق و سبک هستند. این منجر به ترکیبی می شود که قادر به ایجاد ثبات برای بوته ها و درختان بزرگتر نیست. بعلاوه، می تواند با رشد گیاهان و افزایش بارها، ناپایدارتر شود.
اهداف انتخاب گیاه به اهداف طراحی بام بستگی دارد ، اهداف ممکن است مربوط به عملکرد، آموزش یا زیبایی باشد. طراحان ممکن است گیاه چند ساله مقاوم و سازگار را با سیستم های ریشه ای کم عمق توصیه کنند. اگر بام باغ در محیط شهری واقع شده باشد، این گیاهان همچنین باید در برابر گرما و خشکی مقاومت کنند.
جنبه های بیشتری که باید در مناطق نیمه خشک و خشک مانند تهران در نظر گرفته شود شامل عوامل وزش باد و نور است. وزش باد بیش از حد، به ویژه در بام آسمان خراش ها و ساختمان های بلند، سرعت از بین رفتن رطوبت از گیاهان و همچنین از خود محیط کاشت را افزایش می دهد. نور شدید خورشید، انعکاس نور و انعکاس گرما از ساختمانهای اطراف بر سلامت گیاه تأثیر می گذارد.
ویژگی های ایده آل گیاه عبارتند از:
- پایداری ، پر رونق یا فعال در طول سال و در طول فصول یا سالها (گیاهان چند ساله)
- سیستم ریشه جانبی و سازگار
- ریشه (سیستم ریشه ای چوبی یا چوبی ، بدون ریشه عمیق) نیازهای غذایی و نگهداری کم، وزن کم گیاه بالغ، مقاوم در برابر خشکسالی، قابلیت تحمل زمستانهای خشک و سرد و تابستانهای خشک و گرم
- مقاوم در برابر باد
- غیر تهاجمی کم، فشرده
- تولید شاخ و برگهای خشک کم برای ایمنی در برابر آتش
برای اطلاعات بیشتر در مورد انتخاب گیاه در روف گاردن میتوانید معیارهای انتخاب گیاه در روف گاردن را مطالعه کنید.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
پروژه ما در شیراز روف گاردن داره و می خواستم بپرسم امکانش هست که ما متریال رو بخریم و خودمون روف گاردن رو اجرا کنیم؟ امکان اجرا برای شما توی شهرستان هم وجود داره؟
سلام. شما و سایر همکاران می توانید لایه های مورد نیاز روف گاردن را از شرکت اسپینگر خریداری نمایید. اما پیشنهاد ما به شما این است که برای نصب حتما از متخصصین و تکنسین های آشنا به نکات ریز اجرایی روف گاردن استفاده نماید. البته لازم به یاداوری است در صورتی که تامین و اجرای لایه های روف گاردن را شرکت اسپینگر یا نمایندگی های ما در شهرستانها انجام دهند، اسپینگر روف گاردن شما را برای ۵ سال بصورت کامل گارانتی می کند. ولی در صورت نصب توسط افراد غیر متخصص علاوه بر اینکه شما گارانتی اسپینگر را از دست می دهید، ریسک اجرای غیر استاندارد را نیز به پروژه خود افزوده اید.
با تشکر
سلام برای بام های که حالت شیب دار و شیروانی دارن مراحل باز به همین شکل هستش؟
با سلام. برای بام های شیب دار و شیروانی روف گاردن ساخته نمی شود. و تنها بعضی از انواع بام سبز در آن قابل اجراست. در بام سبز لایه های شبیه به همین لایه بندی بوده اما ضخامت لایه ها متفاوت است.