طراحی روف گاردن کلاسیک
روف گاردن یکی از بخش های جذاب آپارتمان های لوکس محسوب می شود. داشتن یک باغ خصوصی و نیمه خصوصی در روی بام از خواسته های مهم خریداران، در مناطق یک و دو تهران است. اما چه نوع طرحی برای روف گاردن می تواند مناسب باشد. این متن به پرطرفدارترین نوع دیزاین روف گاردن یعنی طراحی روف گاردن کلاسیک پرداخته است.
سابقه ساخت روف گاردن در ایران نزدیک به دو دهه است. که در سالهلی اخیر قوانین و برنامه هایی هم در کلان شهرها برای ساخت و اجری روف گاردن تدوین شده است. بام های سبز بیشتر در ساختمان های لوکس کلاسیک و مدرن، طراحی و اجرا می شوند. با اینکه روف گاردن مدرن در برخی موارد سابقه بیشتری دارد؛ روف گاردن کلاسیک طرفداران بیشتری در بین استفاده کنندگان دارد. این مقاله به ویژگی های روف گاردن کلاسیک و نکات مهم آن پرداخته است.
برای آشنایی بیشتر با انواع طراحی روف گاردن می توانید مقاله “روف گاردن ژاپنی” را مطالعه نمایید.
باغسازی کلاسیک چیست؟
معماری و باغسازی کلاسیک از تمدن های یونان و روم باستان گرفته شده است. این فرهنگ ها در زمینه فلسفه، نمایش، برنامه ریزی شهری، نقاشی، مجسمه سازی و معماری پیشرو بودند. یونانیان در هرج و مرج طبیعت به دنبال خرد و نظم می گشتند. و گیاهان برای آنها مظهر راز و تحیل بود. به همین دلیل در معماری یونان درختان و گلها عناصر ساختاری در معماری شناخته می شدند. و در طراحی آکادمی های رسمی فلاسفه یونانی به کار می رفتند. علاوه بر آن یونانیان به اسطوره ها و نماد گرایی اهمیت زیادی می دادند. و بسیاری از گیاهان به عنوان نمادی از یک شخصیت اسطوره ای شناخته می شد. در نتیجه کاربرد گیاهان در طراحی علاوه بر اثر زیبایی شناسی، معنایی فلسفی نیز داشت؛که اهمیت کاربرد گیاهان در طراحی فضا را بیشتر می کرد.
فرهنگ کلاسیک رومی بر پایه فرهنگ یونانی ایجاد شد. به این معنا که معماری رومی همان ایده کاربرد توپوگرافی و ایجاد نظم در طبیعت را ادامه داد. اما در آن تغییرات فرهنگ خود را پر رنگ کرد. حیاط های رومی معمولا باغهایی بودند که اطراف آن با ستون هایی محصور شده بود؛ و در مرکز آن آب نما قرار می گرفت. دیوارها با نقاشی، درختان و گیاهان بالارونده تزئین می شدند. و این فضا به اتاق های داخلی نیز راه داشت. علاوه بر آن در صورت محدود بودن زمین، این باغها بر روی پشت بام ها نیز ایجاد می شدند.
هنر باغسازی در روم باستان توسعه بسیاری پیدا کرد. به طور مثال هنر گیاه آرایی یا توپیاری نیز از این دوره شروع شد. درختان و درختچه ها در باغسازی کلاسیک روم و یونان عبارت بودند از کاج، سرو، بلوط، برگ بو، مورد و زیتون؛ که با هنر توپیاری به شکل مخروطی هرس می شدند.
معماری کلاسیک در ایران
معماری کلاسیک در واقع معماری یونان و روم باستان است؛ که در دوره رنسانس دوباره مورد توجه قرار گرفت. و معماری رنسانسی را ایجاد کرد. از نظر باغسازی این دوران همزمان با شروع سبک باغسازی ایتالیایی و فرانسوی بود، که ویژگی های باغسازی یونان و روم باستان را داشت. باغهای کلاسیک فضایی برای شکوه و زیبایی حضور انسان در طبیعت بودند. و در آن انواع مجسمه، فواره و گیاهان مختلف وجود داشتند. معماری کلاسیک در ایران برگرفته از معماری دوران رنسانسی است. اما باغسازی کلاسیک در ایران به معنای باغسازی با ویژگی های طراحی معماری دوران رنسانسی است. که در دنیا به این شکل مورد استفاده قرار نمی گیرد. و نسبتا محصولی از فرهنگ ساختمان سازی کلاسیک در ایران است.
معماری کلاسیک در دهه های ۸۰ و ۹۰ از مهمترین سبک های معماری در ایران بوده است. طراحی داخلی و نمای کلاسیک طرفداران زیادی بین طراحان و ساختمان سازان داشته است؛ و هنوز هم بخش مهمی از طراحی ساختمان ها را تشکیل می دهد. این سبک طراحی بیشتر دارای نمای سنگ، ستونهای رومی، گلهای برجسته، تزئینات کلاسیک و رنگ های روشن است. که در بخش های مختلف ساختمان به کار می رود. و برای ساخت روف گاردن کلاسیک نیز این عناصر معماری در ترکیب با گیاهان باغهای فرانسوی به کار می روند. و فضایی رسمی، متقارن، منظم را ایجاد می کنند.
ویژگی های روف گاردن کلاسیک چیست؟
همانطور که گفته شد، باغسازی کلاسیک در ایران ترکیبی از باغسازی یونان و روم باستان در ترکیب با معماری رنسانسی است. مهمترین ویژگی در طراحی روف گاردن کلاسیک استفاده از خطوط منظم و محور مستقیم است. فضای این نوع روف گاردن معمولا به صورت قرینه طراحی می شود. و در محور اصلی آن آبنما قرار می گیرد. گیاهان در باغچه هایی قرینه و منظم کشت می شوند، که بیشتر به صورت دورچین در حاشیه روف گاردن قرار گرفته اند. و فضای مرکزی آن دارای کف پوش است. عناصر تزئینی در روف گاردن کلاسیک شامل انواع ستون، مجسمه، آلاچیق، فلاورباکس و گلدان، آبنما، آتشگاه و گیاهان هرس شده است. که در ادامه بعضی از آنها شرح داده شده اند.
استفاده از ستون و سرستون
یکی از مهمترین عناصر در معماری کلاسیک کاربرد ستون است. این ستون ها می توانند به صورت نما در تزئین دیوار طراحی شوند. ستون های نمای آلاچیق و یا سایبان باشند. اما در باغهای کلاسیک فضاهایی خاصی به صورت محور یا دایره با ستون محصور می شوند. و ستون ها به عنوان اجزای مستقل فضایی ویژه را ایجاد می کنند. این نوع فضاسازی با ستون (بدون سقف) از مشخصه های اصلی باغسازی کلاسیک است.
ستون های کلاسیک از سنگ، سیمان و گچ ساخته می شوند. و با ابزارهای مختلف تزئینات بر روی نمای آنها ایجاد می شود. در کنار ستون ها، سر ستون و پایه ستون ها نیز می توانند با نقوش، گل ها و اشکال متفاوت تزئین شوند. نقوش خاص کلاسیک در ترکیب با سایر تزئینات فضایی زیبا، متفاوت و رسمی را ایجاد می کند.
کاربرد سنگ در نما و کف
متریال اصلی برای کف پوش و دیوار در طراحی روف گاردن کلاسیک انواع سنگ است. سنگ ها بر اساس نوع کاربری می تواند انواع مرمر و یا تراورتن باشد. این سنگ ها قابلیت بالایی برای اجرای انواع ابزار دارند، و در ایران نیز تولید می شوند. سنگ ها تقریبا با همه رنگبندی ها در روف گاردن استفاده می شوند. اما رنگ های روشن و گرم مانند سفید شیری و کرم کاربرد بیشتری دارند. زیرا فضا را بزرگ تر نشان داده و هماهنگی خوبی با انواع گیاهان و تزئینات رنگی دارند.
در کنار سنگ، انواع نماهای سیمانی و گچی پیش ساخته برای ایجاد ابزار و گل های کلاسیک به کار روند. این روش برای ایجاد نمای کلاسیک هزینه کمتری دارد. اما از نظر زیبایی قابل مقایسه با کار سنگ نیست.
تزئینات کلاسیک
تزییئات کلاسیک شامل انواع ابزار، گلکاری ها و سرستون ها هستند. انتخاب مناسب این نوع تزئینات در هماهنگی و ترکیب بندی فضا اهمیت زیادی دارد. معمولا در طرح کلی همه خطوط منحنی، و یا همه خطوط با زاویه قائمه است. به طور مثال ستون ها، صراحی ها و سایر خطوط اصلی از فرم گرد یا مربع پیروی می کنند. طرح اصلی گل مانند خورشید، لاله و غیره، به عنوان گل اصلی انتخاب می شود. و شاخ و برگ و سایر زوائد به گل اصلی اضافه و کم می گردد. همینطور نوع ابزار بر روی ستون، پایه و سر ستون با ابزار های دیوار، قاب های تزئینی هماهنگ انتخاب می شود. باید توجه داشت که در بعضی موارد عناصر تزئینی کاملا یک شکل نیستند. اما متناسب با یکدیگر و هماهنگ با تم اصلی طراحی انتخاب می شوند، تا یکپارچگی طرح حفظ شود.
گیاهان همیشه سبز و توپیاری
در طراحی کاشت روف گاردن کلاسیک، بیشتر از گیاهان همیشه سبز و گلدار استفاده می شود. درختان، درختچه ها و گیاهان پوششی همیشه سبز بیشتر دارای فرم های منظم هستند. در نتیجه رنگ و شکل خود را در طول سال حفظ می کنند. و در صورت نیاز هرس می شوند. هرس با فرم های منظم گرد، منحنی، هرمی و مربع انجام می شود.به این موارد می توان اشاره کرد: یاس هلندی، انواع شمشاد، فوتونیا، سیکاس، انواع سرو، کاج مطبق، تویا،ژونیپروس، تاکسوس
در کنار گونه های همیشه سبز که با درجات رنگی مختلف در طراحی کاشت استفاده می شوند؛ گیاهان گلدار نیز به خوبی می توانند مورد استفاده قرار گیرند. گیاهان گلدار به خصوص گل های فصلی می توانند چرخه رنگی را در باغ ایجاد کنند. علاوه بر آن گونه های رونده نیز برای هدایت بر روی ستون ها و الاچیق مورد استفاده قرار می گیرند.
مبلمان کلاسیک
مبلمان کلاسیک شامل تمامی مبلمان مانند صندلی، مبل، تخت، آب نما، گلدان، فلاورباکس، باربکیو، آتشکده و …. با طرح و فرم کلاسیک است. که می تواند با هر متریالی مانند سنگ، بتن، کامپوزیت، فایبرگلاس و … ساخته شود. در ادامه چند مورد از مهمترین موارد آن معرفی شده است.
آلاچیق در روف گاردن کلاسیک
آلاچیق در روف گاردن کلاسیک دارای فرم منظم گرد، مربع و یا چند ضلعی می تواند باشد. ستون در این نوع آلاچیق بیشتر به صورت ستون دارای ابزار است. که می تواند سر ستون نیز داشته باشد. سقف این آلاچیق ها به صورت گنبدی یا شیب دار اجرا می شود. که فرم گنبدی آن زیبایی بیشتری در ترکیب بندی کلاسیک دارد.
آب نما در روف گاردن کلاسیک
انواع آبنما در روف گاردن کلاسیک می تواند به صورت مرکزی یا دیواری طراحی شود. آب نما بیشتر دارای فرم های گرد یا مربع است. و به صورت منظم همراه با انواع فواره، مجسمه و نورپردازی طراحی می شود. از سنگ و سیمان برای ساخت آب نمای کلاسیک استفاده می شود. آب نمای کلاسیک در طرح های محدودی به شکل پیش ساخته نیز قابل خریداری است.
در آب نمای کلاسیک بیشترین تاکید بر نمای آب، صدای آب و نور پردازی است. و در آن از گیاهان آبزی و یا ماهی استفاده نمی شود.
گلدان و فلاورباکس کلاسیک
فضای کشت گیاهان می تواند به صورت ثابت یا متحرک باشد. در روف گاردن هر دو نوع فضای کشت قابل استفاده است. اما در طراحی روف گاردن کلاسیک انواع گلدان و فلاورباکس علاوه بر فضای کشت به عنوان یک مبلمان تزئینی کاربرد زیادی دارد. انواع گلدان های تزئینی با ارتفاع و فرم های مختلف در طراحی کلاسیک استفاده می شود. این گلدان ها در سایز بزرگ، با ارتفاع های مختلف به کار می روند. و در آنها می تواند انواع گل های فصلی، گیاهان آویز و درختچه هایی مانند آزالیا کشت شوند.
فلاورباکس ها بیشتر در فرم مربع و مستطیل به کار می روند. که در آنها انواع گیاهان بوته ای، درختچه ای و گاهی درختان کوچک مانند سرو کاشته می شود. فلاورباکس ها بیشتر برای حاشیه روف گاردن به کار می روند. و می توانند از جنس بتن، سنگ و یا فایبرگلاس باشند. گلدان ها و فلاروباکس های کلاسیک دارای فرم های کلاسیک و طرح گل و برگ هستند.
برای آشنایی بیشتر با انواع فلاورباکس می توانید مقاله “فلاورباکس سنگی” را مطالعه نمایید.
مجسمه در روف گاردن کلاسیک
یکی دیگر از تزئیناتی که در روف گاردن های کلاسیک استفاده می شود انواع مجسمه است. مجسمه ها معمولا شامل پیکره های انسان، فرشته و یا حیواناتی مانند اسب، شیر و عقاب هستند. این نوع مجسمه ها می توانند به صورت تکی به عنوان نقطه عطف به کار روند. و یا به عنوان بخشی از ستون آلاچیق، محل خروج آب فواره در آب نما، و یا در ترکیب با فلاورباکس قرار بگیرند. استفاده درست و مناسب از مجسمه های پیکره در روف گاردن کلاسیک، می تواند فضایی هنری و خاص را بوجود بیاورد.
ایزولاسیون در روف گاردن کلاسیک
در ساخت همه انواع روف گاردن، دو نوع ایزولاسیون عمومی و تخصصی اجرا می شود. ایزولاسیون عمومی مربوط به آب بند کردن تمام سطح روف گاردن است. که روش های مختلفی مانند ایزوگام، قیرگونی و مواد پلیمری برای آن استفاده می شود. بخش تخصصی مربوط به سطوحی است که به طور مستقیم با رطوبت ارتباط دارد. که این بخش شامل آبنما و باغچه های کشت است. ایزولاسیون روف گاردن کلاسیک در بخش های کشت شامل لایه بندی های تخصصی است. این لایه ها عبارتند از: عایق رطوبتی، لایه ضد ریشه،عایق ژئوتکستایل محافظ، زهکش و فیلتر. این ترکیب لایه بندی ضمن محافظت از سازه سقف در برابر رطوبت و آسیب ناشی از ریشه گیاهان، به زهکشی و حفط رطوبت خاک نیز کمک زیادی می کند. به همین دلیل حتی در فلاورباکس ها که جدا از سطح بام هستند؛ این نوع لایه بندی می تواند بسیار مفید و موثر باشد.
برای آشنایی بیشتر با ایزولاسیون تخصصی می توانید مقاله “آشنایی با لایه های روف گاردن” را مطالعه نمایید.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
