اهمیت ایزولاسیون روف گاردن

طراحی و ساخت انواع باغ بام و بام سبز یکی از بخش های مهم در صنعت ساختمان سازی جدید است. در مناطق یک و دو تهران بیشتر ساختمان ها برای بالابردن کیفیت، ارزش اقتصادی و استفاده از مزایای شهرداری سعی می کنند تا نوعی از بام سبز را در طراحی خود قرار دهند. به همین دلیل طراحی، تامین و اجرای روف گاردن یکی از بخش های تخصصی ساختمان شده است. که متخصصان فضای سبز بیشتر تجربه و اطلاعات را برای طراحی و اجرای آن دارند. با این وجود در کنار مقاومت سازه، کیفیت عایق بندی هنوز مهمترین نکته فنی در ساخت روف گاردن است. که در این مقاله به اهمیت ایزولاسیون روف گاردن، لایه بندی و نکات آن می پردازیم.

ایزولاسیون روف گاردن چیست؟

منظور از ایزولاسیون روف گاردن کل بخش های عایق بندی است؛ که برای جلوگیری از نفوذ و نشت رطوبت به سازه انجام می شود. هدف از عایق بندی جلوگیری از نفوذ انواع آب های سطحی مانند آب باران، آب ناشی از شستشو و آب آبیاری گیاهان است. ضمن آنکه عایق بندی باید مقاومت مناسبی در برابر فشار و ضربه های مربوط به ساخت روف گاردن و استفاده از آن را نیز داشته باشد. به طور کلی دو بخش اصلی برای ایزولاسیون وجود دارد. ایزولاسیون عمومی کف بام و ایزولاسیون باغچه های کشت؛ که در مواردی هم می توانند در هم ترکیب شوند.

ایزولاسیون بام

بخش ایزولاسیون کلی بام یا سقف شامل عایق بندی کل سطح سقف است. که حتی در بام هایی بدون روف گاردن نیز برای عایق کردن رطوبت باران و برف انجام می شود. این ایزولاسیون می تواند قیرگونی، ایزوگام، مواد پلیمری و انواع عایق ممبران باشد. در کنار سرعت اجرا و قیمت، یک نکته مهم مقاومت فشاری این لایه و کیفیت اجرای آن است. به طور مثال قیرگونی کمترین هزینه در ایزولاسیون را دارد. اما به دلیل فرآیند سنتی آن به اندازه ایزوگام یا ممبران دقت بالایی ندارد. علاوه بر آن در بام هایی که روف گاردن آنها وزن زیادی خواهد داشت، انواع عایق پلیمیری به راحتی دچار ترک و آسیب می شوند. در نتیجه بهتر است از لایه های ممبران با مقاومت فشاری وزنی بالا استفاده کرد.

ایزولاسیون ضد ریشه محل کاشت

بخش دوم از ایزولاسیون روف گاردن مربوط به عایق بندی محل کاشت است. این عایق بندی دارای چند ویژگی متفاومت از عایق بندی عمومی است. اول اینکه این نوع عایق در برابر نفوذ ریشه مقاوم است. دوم، بر روی آن نمد محافظ و لایه زهکش برای عبور آب اضافی قرار می گیرد. و سوم اجرای آن یک کار کاملا تخصصی است. این نوع عایق بندی روف گاردن در واقع از نوع عایق بندی ممبران چند لایه است. که به شکل تخصصی برای محل های کشت طراحی و بهینه سازی شده است.

در عایق بندی محل های کشت، لایه ممبران دارای نوعی مواد ضد ریشه Antiroot است. که مانع رشد و نفوذ ریشه به آن می شود. و در نتیجه در برابر آسیب گیاه محفوظ می ماند. علاوه بر آن لایه زهکش به خوبی رطوبت اضافی خاک را تخلیه می کند. و ترکیب این لایه ها مقاومت کافی برای خاکریزیز، کشت و رشد گیاه را دارد.

ایزولاسیون ضد ریشه معمولا فقط برای باغچه های کشت یا فلاورباکس ها انجام می شود. اما اگر تمام سطح روف گاردن با گیاهان پوششی یا چمن طبیعی کشت شود، ایزولاسیون تمام سطح بام، باید از نوع عایق ضدریشه روف گاردن باشد.

اهمیت ایزولاسیون روف گاردن

عدم امکان تصحیح

یکی از مهمترین ویژگی های ایزولاسیون این است که بعد از اجرا قابلیت تصحیح ندارد. در واقع آب وارد شده به سازه می تواند در بتن حرکت کند. و محل خروج آن کاملا متفاوت با محل ورود آن باشد. به همین دلیل برای عایق بندی دوباره باید تمام سطح بام شکافته شود. و دوباره از ابتدا عایق بندی گردد. به همین دلیل انتخاب متریال درست ایزولاسیون، اجرای تخصصی و تست آب بندی اهمیت زیادی برای ساخت روف گاردن دارد.

روف گاردن شرکت اسپینگر — آماده سازی بام جهت اجرای روف گاردن پروژه کامرانیه – شرکت اسپینگر

آسیب پذیری در برابر فشار و ضربه

در بسیاری موارد لزوم مقاومت فشاری عایق بندی نادیده گرفته می شود. اهمیت ایزولاسیون روف گاردن علاوه بر عدم نشت رطوبت، مقاومت در برابر فشارهای عمودی وارد بر آن نیز هست. به طور مثال یک لایه پلاستیکی ممکن است عایق بندی ایجاد کند. اما با راه رفتن بر روی آن پاره شده و عملکرد خود را از دست می دهد. پس ایزولاسیون روف گاردن باید بر اساس نوع اتفاقات روی آن ، کاربری و استفاده بام انتخاب شود. و حتی در صورت نیاز به شکل دولایه و یا با دو سیستم متفاوت اجرا گردد.

استفاده از عایق ضد ریشه

یکی از مهمترین نکات اهمیت ایزولاسیون روف گاردن استفاده از عایق صحیح است. برای محل کاشت گیاهان حتما و حتما باید از عایق ضد ریشه استفاده کرد. هیچ یک از انواع دیگر ایزولاسیون و حتی ممبران معمولی در برابر نفوذ ریشه مقاوم نیستند. و با رشد گیاه به عایق بندی آسیب جدی وارد می کنند.

گیاهان مناسب روف گاردن

مطالعه این مقاله

لایه های عایق بندی در روف گاردن

لایه عایق رطوبتی

منظور از لایه عایق رطوبتی همان ایزولاسیون پایه بام است. که تمام سطح عمومی بام را در برابر رطوبت آب باران و برف حفظ می کند. این عایق رطوبتی می تواند به روش های مختلفی مانند قیرگونی، ایزوگام، عایق های بتنی، عایق های پلیمری و پاششی ، عایق ممبران و غیره باشد.

لایه ژئوتکستایل محافظ

در فرآیند ایزولاسیون لایه محافظ در واقع نوعی لایه ی اسفنجی است؛ که در پایین و بالای لایه ممبران قرار می گیرد. لایه محافظ زیر ممبران، آن را از آسیب های ناشی از سطح ناصاف بتن کف حفظ می کند. و لایه محافظ روی ممبران مانع از آسیب دیدن آن در اثر فشار ناشی از لایه زهکش می شود. ضخامت لایه محافظ بر اساس فشار وزنی بالای آن انتخاب می شود. و هر قدر وزن و حجم خاک بالای آن بیشتر باشد باید محافظ ضخیم تری به کار برد.

در بسیاری از موارد برای صرفه جویی در هزینه لایه محافظ زیر ممبران حذف شده و تنها روی آن محافظ قرار می گیرد. با این وجود باید توجه داشت که آسیب ناشی از ناهمواریهای بتن، کمتر از لایه های زهکش و خاک نیست. و اگرچه سیستم برای مدتی به درستی عمل خواهد کرد، طول عمر ممبران از اثر فشارهای سطح خشن بتن، زودتر آسیب می بیند. و کیفیت خود را از دست می دهد.

لایه های روف گاردن — لایه محافظ ژئوتکستایل – شرکت اسپینگر

لایه ممبران ضد ریشه

ممبران مناسب روف گاردن نوع ضد ریشه آن است. ممبران معمولی برای ایزولاسیون بام می تواند مورد استفاده قرار گیرد. اما در بخش هایی که گیاه کشت می شود، تنها نوع ضد ریشه آن کاربرد موثری خواهد داشت. لایه ممبران ضد ریشه از جنس پلی پروپیلن یا پلی اولفین به صورت رول هایی تهیه می شوند. که بعد از قرارگیری بر روی سطح بام، محل درزهای اتصال آن با اتوی مخصوص به هم چسبانده می شوند. این اتو هر دو لایه را به حالت نرم در آورده و به هم جوش می دهد. به شکلی که درز کاملا حفظ شده و سطح لایه ها به صورت یکپارچه و بدون منفذ در می آیند. ممبران ضد ریشه علاوه بر جلوگیری از نفوذ رطوبت، به دلیل داشتن مواد ضدریشه مانع رشد و نفوذ ریشه به سطح پایین می شود. در نتیجه عایق بندی بدون آسیب باقی می ماند.

لایه ضد ریشه روف گاردن — لایه ضد ریشه – شرکت اسپینگر

لایه زهکش

زهکشی یکی از بخش های شناخته شده در لایه بندی روف گاردن است. که عملکرد کاربردی مشخص و مهمی دارد. این لایه علاوه بر محافظ ممبران و عایق از فشار ناشی از خاک، فضای مناسبی برای جریان آب های اضافی به سمت لوله خروجی به وجود می آورد. ضمن آنکه در بعضی از انواع آن به نام شانه تخم مرغی مقداری از آب برای حفظ رطوبت خاک در آن ذخیره می شود. که رطوبت خاک را بهتر نگه می داد. لایه زهکش مناسب باید مقاومت وزنی کافی در برابر فشار ناشی از خاک داشته باشد. علاوه بر آن باید ضخامت آن با حجم آب خروجی تناسب داشته باشد. به طور مثال ارتفاع زهکش های مناسب باکس های درختی پنج سانت یا بیشتر بوده و قابلیت تحمل بار یک تن در مترمربع را دارند.

فیلتر خاک

آخرین لایه که در لایه بندی روف گاردن اهمیت دارد، فیلتر خاک است. فیلتر خاک مانع از نفوذ ذزات ریز خاک به داخل منافذ زهکش می شود. در نتیجه لایه زهکش عملکرد خود را برای مدت طولانی حفظ خواهد کرد. فیلتر خاک باید ضمن عبوز آب، مانع از عبور ذرات ریز شن و ماسه شود. علاوه بر آن طول عمر و مقاومت کششی این لایه نیز باید بسیار بالا باشد.

اجرا و نصب لایه بندی روف گاردن

یکی از دلایل اهمیت ایزولاسیون روف گاردن، نیاز بالای آن به اجرای تخصصی است. اجرای درست ایزولاسیون به اندازه انتخاب درست متریال آن اهمیت دارد. در صورتی که اجرا صحیح نباشد لایه ایزولاسیون روف گاردن به هیچ وجه عملکرد عایق سازی نخواهد داشت. و بعد از اجرا حتما باید تست لازم برای اطمینان از اجرای صحیح آن گرفته شود. در نتیجه هرگز اجرای ایزولاسیون را با کارگر معمولی انجام ندهید. و تنها از متخصصین اجرای برای آن راهنمایی بگیرید.