از کدام روشهای آبیاری برای روف گاردن Roof Garden استفاده کنیم؟
در مقاله قبل با عنوان «روش های آبیاری بام سبز» در مورد روشها و سیستم آبیاری بام های سبز صحبت شد. از آنجاکه هدف و ساختار بام سبز Green Roof و باغ بام Roof Garden با هم تفاوت دارد، اسپینگر ( espinger ) در این مطلب به معرفی روش های آبیاری روف گاردن پرداخته است. در این متن مطالب مشترک بین بام سبز و باغ بام تکرار نشده و تنها مطالب جدید ارائه شده است. در نتیجه برای آشنایی کامل تر با موضوع آبیاری می توانید به مقاله «روش های آبیاری بام سبز» مراجعه کنید.
تفاوت آبیاری بام سبز و روف گاردن چیست؟
یکی از تفاوت های اساسی در ساختار بام سبز و باغ بام میزان نیاز آبی آنهاست. بام سبز بر پایه سیستم کشت بدون نیاز به آب یا کم نیاز به آب طراحی می شود. این بام مورد استفاده عموم قرار نمی گیرد، و عمده گیاهان آن از دسته سدوم و گیاهان علفی ریشه گوتاه هستند. یکی دیگر از ویژگی های گیاهان انتخاب شده در بام سبز، سازگاری با اقلیم بومی و مقاومت بالاست. به همین دلیل بام سبز تنها از آب بارش های طبیعی استفاده می کند. و آبیاری کمکی فقط برای دوره های محدود گرما و خشکی مورد استفاده قرار می گیرد.
در مقابل، باغ بام از نظر پوشش گیاهی تنوع بالایی دارد. انواع درختان، درختچه ها، بوته ها و گل های فصلی. از آنجاکه باغ بام برای استفاده کاربران طراحی می شود، حجم و پوشش گیاهی سبز در آن متنوع است. این گیاهان با شاخساره گسترده تر، حجم بیشتر برگ و تنوع گونه ای نیاز به آبیاری کافی و منظم دارند. آبیاری مناسب کیفیت پوشش گیاهی و ماندگاری آن را برای استفاده کاربران حفظ می کند. در نتیجه سیستم آبیاری یکی از نیازهای اصلی در طراحی باغ بام است.
روش های آبیاری روف گاردن کدام است؟
باغ بام با توجه حجم گیاهی و نوع اجرا می تواند روش های آبیاری متفاوتی داشته باشد. برای باغ های محدود و گلدانی آبیاری دستی قابل استفاده است. در حالیکه در باغ های وسیع تر سیستم آبیاری قطره ای هوشمند کاربری بهتری دارد. به طور کلی روش های آبیاری روف گاردن عباتند از: آبیاری دستی، آبیاری بارانی، آبیاری قطره ای نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک (هوشمند).که در ادامه این روش ها معرفی شده است .
آبیاری دستی
ساده ترین روش برای آبیاری انجام آن به شکل دستی است. در آبیاری دستی از آب پاش یا شلنگ با سری آب پاش مناسب می توان استفاده کرد. این روش برای بام های اجرا شده با گلدان و باکس در مقیاس کوچک مناسب است و هزینه کمی دارد. اما برای آبیاری نیاز به حضور و فعالیت مستقیم فرد مسئول است.
نکته مهم در آبیاری دستی توجه به زمان و حجم آبیاری مورد نیاز گیاهان است. نیاز آبی گیاهان با گونه ها و فرم های متفاوت (درخت، درختچه، بوته و پوششی) متفاوت از یکدیگر است. آبیاری کم می تواند باعث تنش خشکی و پژمردگی گیاهان شود. و در نقطه مقابل آبیاری بیش از اندازه نیز به گیاه آسیب شدید وارد می کند. آب زیاد علاوه بر شستن مواد مغذی خاک، می تواند باعث خفگی ریشه، پوسیده شدن طوقه گیاه و گسترش آفات و بیماری های مختلف باشد. بنابراین در آبیاری دستی باید به نیاز آبی گیاهان بسیار توجه داشت.
آبیاری بارانی
روش آبیاری بارانی برای باغ بام Roof Garden مناسب نیست. این روش عموما برای گیاهان کوتاه، پوششی و چمن استفاده می شود. ضمن آنکه میزان تبخیر آب در این روش بالاست و هدر رفت آب بالایی دارد. استفاده از آبیاری بارانی برای درختان و درختچه ها به صورت مداوم، باعث گسترش بیماری ها می شود. همینطور آب باقیمانده روی برگ در زمان تابش شدید خورشید ایجاد آفتاب سوختگی می کند. استفاده از آبیاری بارانی تنها برای محدوده چمن کاری شده بام باغ قابل استفاده است. و در سایر بخش ها باید از روش های دیگر استفاده نمود.
آبیاری قطره ای
با وجود هزینه بالا، آبیاری قطره ای بهترین روش برای آبیاری روف گاردن است. در این روش مصرف آب به حداقل رسیده و آبیاری با تناوت و حجم مناسب در دسترس گیاه قرار می گیرد. و برای تنوع بالای گیاه در طراحی می توان از انشعاب ها و قطره چکان های متفاوت بسته به نیاز گیاه استفاده کرد. در سطوح وسیع اجرای این روش هزینه نگهداری را در طولانی مدت بسیار کاهش می دهد. سیستم آبیاری قطره ای به دو روش نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک قابل اجراست.
آبیاری قطره ای نیمه اتوماتیک
در آبیاری قطره ای نیمه اتوماتیک، انشعاب اصلی مستقیم به شیر برقی برداشت آب متصل می شود. و انشعاب های فرعی بر اساس طرح باغ به اتشعاب اصلی متصل می شوند. قطره چکان ها (نازل ها) بر روی انشعاب فرعی قرار می گیرند. که تعداد و دبی خروجی آنها بر اساس گیاه انتخاب می شود.
از معایب این روش نیز نیاز به حضور مستقیم فرد مسئول است. فرد مسئول برای بازکردن شیر ورودی آب و بستن آن باید حضور داشته باشد. علاوه بر آن این روش به دلیل عدم امکان زون بندی و کنترل حجم و تناوب آبیاری در بخش های مختلف نمی تواند پیچیده باشد. به این معنا که در طرح های ساده قابل اجراست. طرح هایی که بیشتر گیاهان از نظر نیاز آبی مشابه باشند. اما از نکات مثبت آن می توان به سهولت اجرا اشاره کرد. به شکلی که در بام های خانگی به راحتی اجرا می شود. و به نسبت آبیاری دستی برای گیاهان مناسب تر است. نیاز به فعالیت فیزیکی ندارد. و از خیس یا گل آلود شدن سطح روف گاردن جلوگیری می کند.
آبیاری قطره ای تمام اتوماتیک
سیستم آبیاری قطره ای تمام اتوماتیک علاوه بر اجزای سیستم نیمه اتوماتیک دارای برد کنترل هوشمند، تانک و شیرهای برقی است. در این روش بردکنترلر با توجه به برنامه داده شده، در زمان مشخص حجم آب مشخصی را وارد سیستم می کند. و می تواند در کنار آبیاری، کود دهی نیز انجام انجام دهد.
یکی از بهترین مزایا در این روش امکان زون بندی در طراحی سیستم آبیاری است. این امکان به خصوص در روف گاردن های وسیع و متنوع بسیار کاربرد دارد. در این روش برای گیاهان با نیاز ها آبی مشابه ورودی آب یکسان در نظر گرفته می شود. که در آن به طور همزمان چند برنامه متفاوت آبیاری به صورت روزانه در حال اجراست. به طور مثال برنامه آبیاری درختان از نظر تناوب و حجم می تواند متفاوت از گیاهان پوششی باشد. و در زمان های متفاوتی انجام شود.
برد کنترل هوشمند نیاز به حضور فیزیکی فرد نداشته و خودکار است. در حال حاضر بسیاری از بردهای کنترل دارای اپلیکیشن های مربوط هستند. این اپلیکیشن بر روی تلفن فرد مسئول و ناظر قابل نصب است. به این ترتیب گزارش های آبیاری ارائه شده و برنامه ی جدید آبیاری به شکل دستور به سیستم داده می شود. همینطور در این سیستم می توان از سنسورهای رطوبت سنج، دما سنج، و اسیدیته برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر از بستر کشت گیاه استفاده کرد. و بر اساس اطلاعات تکمیلی تغییرات لازم را در برنامه آبیاری اعمال کرد.
کلام آخر
در انتخاب نوع سیستم آبیاری برای باغ بام عوامل مختلفی اثر گذار است. از آنجا که خاک، آب و نور سه عامل اصلی در رشد گیاهان هستند، باید به آنها توجه ویژه داشت. سطح باغ بام، نوع گیاهان کشت شده، شرایط اقلیمی و بودجه ی تعیین شده مهمترین عوامل هستند. ضمن آنکه باید نیم نگاهی به طرح بام باغ و ساختار اجرایی آن نیز داشت. مثلا باید دید که امکان اجرای لوله سیستم آبیاری قطره ای در روی کف پوش بام وجود دارد؛ یا باید پیش از ساخت کف پوش لوله های اصلی از زیر کار طراحی شوند. پس نوع آبیاری هم زمان با طراحی روف گاردن باید طراحی شده و بر اساس شرایط، نوع مناسب آن از نظر اجرا و هزینه انتخاب گردد.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
سلام برای ابیاری باغ های که در مساحت زیاد هستند آبیاری قطره ای بهترین روش است یا روش های دیگری توصیه می کنید؟
با سلام.
در باغهای با مساحت زیاد بهترین روش آبیاری قطره ای تمام اتوماتیک است. این روش کمترین میزان مصرف آب و بالاترین میزان بهره وری را دارد.