فلاورباکس درختی
در بین انواع تیپ های گیاهی مانند گیاهان پوششی، بوته ها، درختچه ها و درختان، گونه های درختی بخش مهمی از فضای سبز شهری را شامل می شود. درختان به دلیل حجم گیاهی بزرگتر و فعالیت زیستی بالاتر از سایر تیپ های گیاهی موثر تر هستند. ضمن آنکه به دلیل اثر گذاری بصری ساختار طرح های فضای سبز با چیدمان درختان شروع می شود. انتخاب نوع درخت، تعداد و محل قرار گیری آن ساختار اصلی پلان گیاهی را مشخص می کند. اما در بسیاری از پروژه ها مانند فضاهای شهری، اداری و تجاری زمین مناسب برای کشت درختان وجود ندارد. با استفاده از فلاورباکس های بزرگ یا فلاورباکس درختی فضای لازم برای کشت درختان را می توان فراهم کرد. در این مقاله به معرفی فلاورباکس درختی و ویژگی های آن پرداخته ایم.
فلاورباکس درختی چیست؟
کلمه فلاورباکس درختی یا جعبه درختی که در انگلیسی با نام Tree planter یا Tree Box نامیده می شوند؛ نوعی از فلاورباکس هستند، که برای کاشت و نگهداری درختان طراحی شده اند. فلاورباکس درختی دارای ابعاد بزرگتر از فلاورباکس های معمول است. ارتفاع آن حداق ۹۰ سانتیمتر و طول و عرض آن نیز به شکل معمول یک متر در نظر گرفته می شود. این حجم داخلی، فضای حداقلی کافی برای رشد و زندگی گونه های درختی پر کاربرد در فضای سبز را فراهم می کند. اگرچه درختان ریشه عمیق و مهاجم برای طولانی مدت در این جعبه های درختی قابل نگهداری نیستند.
به طور تجربی باکس درختی باید ۲ برابر عرض و عمق ریشه درخت را داشته باشد. و بر اساس رشد درخت هر چند سال جابجا یا هرس شود. با این وجود تعیین لزوم جابجایی با توجه به نوع گونه و شرایط محیطی تعیین می شود. تفاوت باکس های درختی با فلاورباکس های معمولی در ابعاد و مقاومت سازه ای آنهاست. فلاورباکس درختی دارای ابعاد مناسب برای رشد و توسعه درختان است. حداقل یک و نیم تا دو برابر بزرگترین سایز فلاورباکس های معمول است. ضمن آنکه ساختار آنها باید توان تحمل فشار جانبی حجم خاک و ریشه را داشته باشد. و در جداره آنها با استفاده از میلگرد مقاوم سازی انجام می شود. به همین دلیل در بسیاری موارد به شکل سفارشی برای پروژه ها تولید می شود.
برای آشنایی بیشتر با انواع فلاورباکس می توانید مقاله “معرفی انواع فلاورباکس” را مطالعه نمایید.
اهمیت فلاورباکس درختی
جعبه های درختی کاربرد درختان را در همه نوع فضایی ممکن کرده اند. شکل طراحی های مدرن و ساختمان های جدید معمولا زمین کافی برای طراحی باغچه یا فضای سبز را فراهم نمی کند. باکس های درختی مثل گلدان های غول پیکر این امکان را برای طراحان بوجود آورده اند. در ادامه چند مورد از ویژگی های مهم این نوع فلاورباکس معرفی شده است.
قابلیت کاربری در فضای کف سازی شده
مهمترین ویژگی باکس درختی قابلیت کاربری آن در تمامی فضاهاست. در واقع برای کاشت درخت نیازی به زمین خالی کشت وحود ندارد. و در تمامی سطوح خاکی، آسفالت، سنگفرش و غیره می تواند قرار بگیرد. علاوه بر آنکه محدودیت زمانی نیز برای اجرای آن وجود ندارد. بعد از اتمام پروژه یا حتی در طراحی های بعدی می تواند مانند مبلمان طراحی شود. و فضای سبز را در محیط ایجاد کند. همینطور محدودیتی برای اجرا در فضای داخل یا خارجی ندارد.
قابلیت حمل و نقل و تغییر چیدمان
از ویژگی های بسیار خوب فلاورباکس درختی قابلیت حمل و نقل انواع متحرک آن است. فلاورباکس های درختی متحرک می توانند به راحتی به هر فضایی منتقل شوند. با توجه به نوع کاربری فضا چیدمان آنها تغییر کند. و یا حتی در صورت هر نوع آسیب به باکس یا درخت، با کمترین آلودگی از پروژه خارج شده و جایگزین شوند. این قابلیت ها باعث شده است که در بسیاری از پروژه ها کل کاشت گیاهی به صورت باکسی طراحی شود.
انواع فلاورباکس درختی
باکس های درختی مانند فلاورباکس های معمول از انواع متریال ها ساخته می شوند. اما مهمترین متریال ها آنهایی هستند که مقاومت بالایی در جداره جانبی و حمل و نقل داشته باشند. بنابراین با وجود آنکه فلاورباکس درختی از سفال و سنگ هم ساخته می شود؛ در گروه سازه های لوکس، خاص، آنتیک و شخصی سازی قرار می گیرند. فلاورباکس های درختی عموما از چوب، فلز، بتن و کامپوزیت ساخته می شود.
چوبی
باکس های درختی چوبی که به آنها جعبه درختی می گویند، ساده ترین شکل فلاورباکس درختی هستند. این نوع از باکس ها می توانند با انواع چوب از گونه های کم کیفیت تا با کیفیت بالا تولید شوند. جعبه های درختی موقت و با کیفیت کم معمولا در مراکز پرورش گیاهان به کار می روند. که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند. و در زمان جابجایی درخت معمولا شکسته می شوند تا روت بال با کمترین آسیب خارج شود.
در کنار آن با انواع الوارهای روسی با کیفیت و محصولات چوبی فرآوری شده مانند ترموود و چوب پلاست هم باکس درختی تولید می شود. این نوع از فلاورباکس کاربرد بسیار زیادی در طراحی فضای سبز شهری دارد. به خصوص که چوب های فرآوری شده مقاومت خوبی برای استفاده در هوای آزاد دارند. در بعضی موارد باکس داخلی فلاورباکس های چوبی از فلز یا فایبرگلاس است و تنها نمای آنها چوبی است. که طول عمر آنها را بیشتر خواهد کرد.
فلزی
فلاورباکس های فلزی از گزینه های مهم دیگر برای کشت درختان هستند. این نوع فلاورباکس با انواع ورق ها در شکل ها و ابعاد متنوع قابل تولید است. مهمترین ویژگی فلاورباکس فلزی مقاومت بالا در بدنه است. به طوریکه تقریبا در تمامی فلاورباکس های درختی دیگر مانند چوبی، بتنی و کامپوزیت اسکلیت پایه فلاورباکس فلزی و به صورت مش بندی اجرا می شود. تا بتواند به خوبی وزن خاک و گیاه را تحمل کند.
فلاورباکس های فلزی از انواع مختلف ورق های فلزی ساخته می شوند. رایج ترین نوع آنها شامل ورق های استیل ضد زنگ، ورق سیاه و ورق های کوربن هستند. که در طراحی های منیمال و مدرن مورد استفاده قرار می گیرند.
بتنی
بتن به دلیل مقاومت وزنی بالا، قابلیت قالب زنی و تولید انبوه و قیمت مناسب برای ساخت فلاورباکس درختی مورد استفاده قرار می گیرد. فلاورباکس های بتنی مقاومت بسیار بالایی در برابر وزن، نفوذ ریشه و شرایط محیطی بیرون دارند. اما یکی از ویژگی های این نوع فلاورباکس وزن بسیار بالای آن است. وزن بالای باکس های بتنی محدودیت زیادی در قابلیت حمل و نقل آن ایجاد می کند. با این وجود این وزن بالا برای ایستایی و نگهداری درختان بلند و سنگین بسیار مناسب است. بنابراین وزن زیاد در باکس های درختی بیشتر ویژگی مثبت محسوب می شود.
کامپوزیت
انواع مواد ترکیبی و کامپوزیت ها جدیدترین ترکیب های سازه ای هستند. که تقریبا در تمامی صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. کامپوزیت ها ترکیباتی از فیبر، مواد نفتی و سایر افزودنی های هستند. که محصولات ساخته شده از آنها بسیار سبک و مقاوم است. فلاورباکس های درختی ساخته شده از انواع مختلف کامپوزیت دارای نمایی بسیار مدرن، ساده و زیبا هستند. این نوع از باکس درختی وزن کم و مقاومت بالایی دارد. برای استفاده در روف گاردن، بالکن و فضای داخلی بسیار مناسب هستند. به همین دلیل در طراحی روف گاردن و تراس گاردن اهمیت بسیار زیادی دارند.
حمل و نقل فلاورباکس درختی
قابلیت جابجایی یکی از مهمترین و کاربردی ترین ویژگی های فلاورباکس درختی است. اما فرآیند جابجایی آن بسیار تخصصی است. حمل و نقل باکس های درختی با انواع ماشین آلات سنگین مانند لیفتراک و جرثقیل های بزرگ و کوچک انجام می شود. برای این منظور باید متخصص حمل و نقل درخت و متخصص باغبانی یا فضای سبز در پروژه حضور داشت باشند.
یکی از تخصصی ترین بخش ها در جابجایی درختان با فلاورباکس، مهارکردن سنگینی باکس و خود درخت است. معمولا با استفاده از بندهای برزنتی فلاورباکس و تنه درخت از سه طرف مهار می شوند. و به زنجیر های پایه که باکس را نگه داشته اند وصل می شوند. این روش از سر و ته شدن باکس جلوگیری می کند. درخت در بستر خود کمترین تکان و جابجایی را خواهد داشت. متخصصان ماشین آلات سنگین نیز باید مهارت کافی در انتقال آرام درختان، باکس و قرار دادن آن در محل را داشته باشند. ضمن آنکه با روش های مهار کردن تخصصی آشنا باشند.
شرایط محیطی به خصوص میزان باد و دما نیز می تواند حمل و نقل درختان را تحت تاثیر قرار دهد. در روزهای بدون باد و یا با نسیم ملایم انتقال باکس های درختی انجام می شود. اما در بادهای کم نیز خطر آسیب به درخت و مرگ گیاهی وجود دارد. همینطور گرما و سرمای شدید می تواند باعث آسیب به درخت در حین جابجایی شود. حضور کارشناس باغبانی متخصص برای مشاوره شرایط حمل و نقل گونه اهمیت دارد. تا بخش های آسیب پذیر گیاه را اعلام کرده و مقاوم سازی را تایید کند. ضمن آنکه با توجه به نوع و میزان آسیب روش های تیمار و تثبیت درخت در باکس را انجام دهد. با این وجود همواره مقداری تلفات در جابجایی فلاورباکس های درختی در تعداد بالا وجود دارد. و باید در پروژه محاسبه شود.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
فلاور باکس های درختی برای روف گاردن های که در پشت بام انجام میشه مناسب هستن؟
با سلام. بله. فلاورباکس های درختی برای روف گاردن هایی که عمق خاک کافی برای کشت درخت را ندارند، بسیار مناسب هستند. تنها در کاربری فلاورباکس درختی باید محل جانمایی و اصول تثبت آنها به صورت تخصصی انجام شود.