انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی – بخش دوم
انتخاب گیاهان دیوار سبز، یکی از مهمترین مراحل ساخت گرین وال است. طیف وسیعی از گونه های گیاهی برای انواع دیوار سبز داخلی و خارجی وجود دارد. که بر اساس کاربرد، شکل طراحی، اقلیم، نوع گیاهان و بودجه پروژه با ترکیب های مختلفی قابل کشت هستند. سابقه چند ساله ساخت دیوار سبز در ایران تا حدی تجربه کاربرد گیاهان مختلف را بالا برده است. با این وجود هنوز تنها چند گونه محدود به صورت رایج در دیوار سبز استفاده می شود. اسپینگر ( espinger ) در این مقاله بخش دیگری از گیاهان دیوار سبز داخلی معرفی کرده است.
گیاهان دیوار سبز داخلی از چه گروهی هستند؟
گیاهان دیوار سبز داخلی بیشتر از گروه گیاهان آپارتمانی هستند؛ که زیستگاه اصلی آنها مناطق گرمسیری است. و عموما به نور غیر مستقیم، رطوبت بالا و دمای متعادل نیاز دارند. بیشتر این گونه ها داری برگ های زینتی هستند. که طیف رنگی سبز، سفید، خاکستری، زرد، نارنجی، قرمز و بنفش می توانند داشته باشند. گیاهانی که در ادامه معرفی شده اند، از گونه هایی با نگهداری متوسط و حرفه ای هستند، که انتخاب های خاص تری برای دیوار سبز به حساب می آیند. در مقاله های آینده گیاهان گلدار دیوار سبز داخلی برای طراحی های خاص نیز معرفی خواهند شد.
۱-کروتون
گیاه کروتون Codiaeum variegatum از زیباترین گیاهان گرمسیری است. که تنوع بالای رنگ برگ های آن بسیار خاص و متفاوت با سایر گیاهان است. و برای بالابردن تنوع رنگی در طیف سبز گرین وال استفاده زیادی دارد. برگ های کروتون شامل رنگ های سبز، زرد، نارنجی و قرمز است؛ که به صورت خطوط در هم سطحی رنگارنگ ایجاد می کند. پهن بودن برگ ها به همراه سطح چرمی براق، کروتون را به شکل خاصی چشمگیر می کند. و در انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی فضاهای لوکس حتما مدنظر قرار داده می شود.
کروتون از گیاهان گرمسیری مناطق شرق آسیا است. آبیاری گیاه باید به صورت متناوب و منظم بوده و خاک آن زهکش کامل داشته باشد. زیرا آب ماندگی خاک باعث پوسیدگی ریشه و ایجاد بیماری قارچی خواهد شد. برای تامین رطوبت هم می توان از غبارپاشی یا بخور سرد استفاده کرد. این گیاه به دلیل برگ های رنگی نیاز به چند ساعت نور آفتاب مستقیم دارد. نور غیر مستقیم هم در پنجره های جنوبی می تواند برای آن مناسب باشد. اما از آنجاکه کاهش نور باعث ریزش شدید برگ می شود، در شرایط کم نور باید از لامپ های مخصوص استفاده کرد. در نهایت باید توجه داشت بذر و برگ های این گیاه سمی است؛ و باید دور از دسترس کودکان قرار بگیرد.
۲- مارانتا
مارانتا Maranta sp هم مانند کروتون یکی از زیباترین برگ ها را در بین گیاهان آپارتمانی دارد. مارانتا بیش از ۲۰ گونه گیاه تجاری آپارتمانی دارد که دارای تنوع بالایی از طرح و رنگ در برگها هستند. گیاه مارانتا به دلیل همین تنوع و خاص بودن رنگ بندی برگ ها از گونه های پرطرفدار آپارتمانی است. طرح روی برگ ها به شکل خطوط، رگبرگ ها و لکه های رنگی است . که طرح های آن دارای طیف رنگی سبز، سفید، نقره ای و ارغوانی است.
گیاه مارانتا بومی برزیل است. به همین دلیل دمای مناسب آن بین ۱۶ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است. که دمای اتاق (۲۴- ۲۶ درجه سانتی گراد) برای نگهداری آن مناسب است. این گیاه هم نیاز به آبیاری منظم و خاک با زهکشی بالا نیاز دارد. به طوریکه خاک همیشه مرطوب و بدون آب ماندگی باشد. نیاز نوری این گیاه نور کامل غیر مستقیم است. و نور مناسب به همراه رطوبت هوا اثر زیادی بر سلامت گیاه خواهد داشت.
۳- کالاتیا
گیاه کالاتیا Calathea یکی دیگر از گیاهان آپارتمانی با برگ های خاص است. این گونه دارای برگ های راه راه در شکل های بیضی تا کشیده و نوک تیز است؛ که در امتداد رگبرگ ها رنگ های متفاوتی دارد. ترکیب رنگی آن در گونه های مختلف کالاتیا شامل انواع طیف سبز، سفید، خاکستری، صورتی و ارغوانی است. بعضی از گونه های کالاتیا شباهت زیادی به مارانتا دارند. و به همراه دو گونه قبل برای ایجاد تنوع رنگی و نمای گرمسیری در انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی کاربرد زیادی دارند.
گونه های کالاتیا بومی مناطق گرمسیری هستند. در نتیجه همه گونه های آن برای محیط داخلی قابل استفاده اند. اما کالاتیا در گروه گیاهان با نگهداری سخت قرار می گیرد. خاک کالاتیا باید تقریبا همیشه مرطوب، بدون آب ماندگی و بسیار غنی باشد. به همین دلیل برنامه آبیاری این گیاه ممکن است متناوب و با حجم کم برنامه ریزی شود. علاوه بر آن برای تامین رطوبت هوا باید از غبارپاشی غیر مستقیم و یا بخور سرد استفاده شود. از نظر نوری کالاتیا نیاز به نور غیر مستقیم متوسط دارد. نور کافی نیز اثر زیادی بر حفظ نمای رنگی و زیبای برگ ها خواهد داشت.
۴- دراسنا پرچمی
دراسنا پرچمی Dracena marginata یکی از انواع پر کاربرد دراسنا است. که به دلیل برگ های نازک، کشیده و مجتمع تفاوت چشمگیری با سایر گیاهان دیوار سبز دارند. به همین دلیل برای تغییر بافت طرح و یا ایجاد نقطه تاکیدی مورد استفاده قرار می گیرد. برگ های نازک دراسنا پرچمی به رنگ های سبز، سبز زرد، سبز ارغوانی و یا ارغوانی است. که تنوع رنگی زیبایی در دیوار سبز ایجاد می کند. ضمن آنکه به دلیل تفاوت مشخص با سایر انواع دراسنا، در ترکیب با سایر گونه های آن نیز استفاده زیادی دارد.
این گونه از دراسنا نیز مانند دراسنای برگ بلالی که در متن قبل توضیح داده شد، روش نگهداری نسبتا آسان و مناسبی دارد. نیاز نوری دراسنا پرچمی نور غیر مستقیم متوسط تا زیاد هست. نیاز نوری گیاه با میزان رنگی بودن برگ ها افزایش پیدا می کند. از نظر آبیاری دراسنا به خاک مرطوب با زهکش خوب نیاز دارد. با این وجود نیاز آبی آن از کروتون، مارانتا و کالاتیا کمتر است. برای تامین رطوبت می توان هفته ای چند مرتبه غبارپاشی نیز انجام داد. گیاه دراسنا به دلیل قابلیت تصفیه هوا از گونه های مناسب برای انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی در نظر گرفته می شود.
۵ – پوتوس نئون
انواع پوتوس از پر کاربردترین گونه ها در دیوار سبز داخلی هستند. پوتوس نئون یک رقم زینتی از Epipremnum Aureum است. این نوع پوتوس به دلیل برگ های زرد روشن یکدست و یا زرد مایل به سبز تفاوت رنگی مشخصی با سایر گیاهان داخلی و حتی سایر رقم های پوتوس دارد. به همین دلیل برای ایجاد رنگ زرد درخشان در طراحی دیوار سبز به کار می رود. به خصوص در طرح هایی با محدودیت انتخاب گیاهی از گزینه های بسیار مناسب است. زیرا به راحتی در ترکیب با انواع پوتوس که همه گیاهان مقاوم و کم زحمتی هستند، قابل کشت است.
روش نگهداری پتوس نئون چیست؟
شرایط مورد نیاز پوتوس نئون شباهت زیادی به پوتوس سبز و ابلق دارد. تنها دو مورد برای کاربرد این پوتوس باید در نظر گرفته شود. اول آنکه پوتوس نئون به طور مشخص رشد کمتری از سایر گونه ها دارد. به همین دلیل سرعت رشد و گسترش آن بسیار کم است. و مورد دوم این است که پوتوس نئون به دلیل رنگ روشن، نیاز نوری بیشتری دارد. تا بتواند رنگ شفاف و سرعت رشد خود را حفظ نماید.
برای مطالعه بیشتر درباره دراسنا برگ بلالی و انواع پوتوس می توانید مقاله ” گیاهان دیوار سبز داخلی – بخش اول ” را مطالعه نمایید.
۶- سرخس شاخ گوزنی
سرخس شاخ گوزنی Platycerium bifurcatum یکی از شاخص ترین سرخس های مورد استفاده در فضای داخلی است. مهمترین تفاوت این سرخس شکل خاص برگ های آن است. که دارای سطح پهن با فرورفتگی هایی عمیق است؛ و به برگ گیاه نمایی شبیه شاخ گوزن می دهد. رنگ برگ های این سرخس سبز میانه تا متوسط و براق است. که در ترکیب گیاهی دیوار سبز نمای حاره ای ایجاد می کند. و معمولا به صورت تکی یا نقطه تاکیدی در گوشه های بالای طرح استفاده می شود.
سرخس شاخ گوزنی مانند سایر سرخس ها به نور غیر مستقیم متوسط تا زیاد نیاز دارد. میزان رطوبت و دما هم در میزان تحمل نوری آنها اثر زیادی خواهد داشت. خاک آن باید مرطوب با زهکشی بالا باشد؛ و آبیاری آن منظم در تناوب زیاد و با مقدار کم انجام شود. برای تامین رطوبت هوا نیز می توان از غبارپاشی و بخور سرد استفاده کرد. یکی از مهمترین نکات در این نوع سرخس روش کاشت آن است. که در گیاهان بالغ بهتر است مانند فرم طبیعی بر روی بستر کشت سوار شود؛ و مانند سایر گیاهان در گلدان کشت نشود.
۷- سرخس لانه پرنده
سرخس لانه پرنده یا آشیانه پرنده Asplenium nidus از پرطرفداترین گونه های سرخس آپارتمانی است. این سرخس بومی مناطق گرمسیری است. و برگ های براق، پهن و کشیده آن که به صورت چرخ مانند دور نقطه مرکزی گیاه رشد می کند؛که به آن شکلی منظم و زیبا می دهد. برگ های این سرخس به صورت یک پارچه و بدون بریدگی است. که لبه ی خارجی آن کمی تابدار است. به همین دلیل با وجود سادگی، زیبایی متفاوتی با سایر گیاهان دیوار سبز دارد. سرخس لانه پرنده در انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی پیشنهادی متفاوت و خاص می تواند باشد. که به دیوار نمایی حاره ای می دهد. و در ترکیب های شلوغ و پر تنوع هماهنگی مناسبی در طرح ایجاد می کند.
این سرخس هم مانند سایر سرخس ها نیاز به نور غیر مستقیم کافی و آب و هوای مرطوب دارد. با این وجود نیاز دمایی این سرخس بیشتر از نوع شاخ گوزنی است. و به دمایی بین ۲۶ تا ۲۸ درجه سانتی گراد نیاز دارد. همینطور در کنار خاک کاملا مرطوب با زهکش بالا، نیاز شدیدی به هوای مرطوب نیز دارد. به همین دلیل این گیاه در شرایط گلخانه ای یا همراه با ارکیده ها بهتر رشد می کند. و در انواع دیوار سبز هم باید رطوبت مورد نیاز آن با بخور سرد تامین شود.
۸ – زیپلین
گیاه زیپلین Tradescantia spathacea یا موسی در گهواره یکی از زیباترین گیاهان پر استفاده در دیوار سبز است. این گیاه در ساخت دیوارهای سبز ایران به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد. اما یکی از پر کاربردترین گیاهان دیوار سبز داخلی در دنیاست. برگ های کشیده و زیبای سبز بنفش آن ترکیب رنگی جذابی در دیوار سبز ایجاد می کند. زیپلین برای ایجاد تنوع رنگ و بافت یا طرح های خاص یکی از بهترین انتخاب ها است.
زیپلین در فضای داخل و خارج از خانه قابل کشت است. از نظر نوری نیاز به نور متوسط تا زیاد غیر مستقیم دارد. و دمای مناسب آن بین ۱۸ تا ۲۲ درجه است. یکی از مهمترین نکات نگهداری این گیاه میزان آبیاری آن است. زیرا به خاک مرطوب بدون آب ماندگی نیاز دارد. به همین دلیل آبیاری منظم و خاک با زهکشی مناسب برای آن ضروری است. تامین رطوبت هوا نیز با غبارپاشی می تواند تامین شود.
۹- برگ بیدی
برگ بیدی Tradescantia sp از رایج ترین گیاهان آپارتمانی است؛ که معمولا پشت پنجره، روی بالکن و یا در بخش های نورگیر خانه نگهداری می شود. برگ بیدی برگ های کوتاه و متناوب به رنگ های سبز، صورتی، بنفش و به صورت تک رنگ یا چند رنگ دارد. معروف ترین گونه های آن برگ بیدی چند رنگ یا زبرینا T. zebrine و برگ بیدی ارغوانی T. pallida است. فرم ظریف و رنگ زیبای این گیاه برای تنوع رنگی دیوار سبز بسیار مناسب است. برگ بیدی دارای فرم آویز است؛ و پوشانندگی خوبی روی بستر دیوار سبز ایجاد می کند. به همین دلیل در انتخاب گیاهان دیوار سبز داخلی یکی از بهترین موارد است.
برگ بیدی نسبت به سایر گیاهان معرفی شده در این متن نیاز نوری بیشتر دارد. حتی نور مستقیم خورشید را نیز تحمل می کند. با این وجود آفتاب مستقیم ظهر به گیاه آسیب می رساند. نیاز دمایی این گیاه بین ۱۳ تا ۲۴ درجه است. و در دمای اتاق قابل نگهداری است. از نظر رطوبت نیاز به آبیاری متوسط با زهکش خوب دارد؛ و غبارپاشی به سلامت گیاه کمک می کند.
۱۰– گندمی
گیاه گندمی Chlorophytum comosum هم مانند برگ بیدی از پرکاربردترین گیاهان خانگی است. گندمی به صورت گلدانی کاربرد زیادی در طراحی داخلی دارد. رنگ روشن، برگ های ظریف، بلند و متراکم آن برای دیوار سبز بسیار مناسب است. و تنوع بافت و رنگ را در دیوار سبز داخلی بالا می برد. فرم آویز برگ های گندمی در دیوار سبز باعث ایجاد نمایی متراکم و در هم پیچیده می شود. و به خوبی در هر بخشی از دیوار با گیاهان اطراف خود پیوستگی ایجاد می کند. علاوه بر آن گندمی برای ایجاد خطوط مشخص و ایجاد طرح در دیوار سبز نیز مناسب است.
گندمی به نور غیر مستقیم متوسط نیاز دارد. آفتاب مستقیم به برگ ها آسیب می رسانند. آبیاری این گیاه باید به صورت متوسط و منظم باشد. به طوریکه دچار تنش خشکی و غرقابی نشود. برای تامین رطوبت هوا هم می توان از غبارپاشی استفاده کرد. از نظر دما گندمی مانند برگ بیدی دمای ۱۵ تا ۲۴ درجه سانتی گراد را ترجیح می دهد. و در انتها باید گفت از آنجا که گندمی هم یکی از گونه های شاخص تصفیه کننده هوا است؛ برای انتخای گیاهان دیوار سبز داخلی از بهترین گونه ها می تواند باشد.
برخی پروژه های اجرا شده
آدرس: تهران – نیاوران
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۳
معمار: مهندس عضدی فر
مساحت پروژه: ۱۸۰ متر مربع
آدرس: قم
تاریخ اجرای پروژه: ۱۳۹۱
نوع پروژه: مسکونی
مساحت پروژه: ۱۶۰ متر مربع
روف گاردن محوطه جنوبی ایرانمال
آدرس: تهران
تاریخ اجرای پروژه: 1397
نوع پروژه: تجاری - تفریحی
مساحت پروژه: 2000 متر مربع
انتخاب گیاه چقدر برای گرین وال اهمیت دارد؟
با سلام.
انتخاب گیاه یکی از چند عامل مهم در موفقیت دیوار سبز است.
گیاه نامناسب با وجود سیستم درست و نگهداری عالی نیز دوام طولانی مدت نمی تواند داشته باشد.